Uczucie strachu, które zwierzę odczuwa - często ratuje mu życie. Przygotowuje je do walki albo ucieczki.
DEFINICJE
- Strach - emocjonalna reakcja na zagrożenie; specyficzna mowa ciała.
- Fobia - podobna reakcja o maksymalnym natężeniu zachowania w odpowiedzi na niebezpieczeństwo; bez zależności pomiędzy intensywnością reakcji a stopniem zagrożenia; uważana za zachowanie nieprawidłowe.
- Niepokój - reakcja na realne zagrożenie, jakie może wystąpić w niedalekiej przyszłości.
- Reakcje kompulsywne - powtarzające się schematy zachowania.
PATOGENEZA
- Sygnały o zbliżającym się zagrożeniu pobudzają miejsce sinawe w obrębie pnia mózgu.
- Jądro migdałowate (jedna ze struktur układu limbicznego) zawiaduje pamięcią o zdarzeniach z przeszłości, wiążących się ze strachem.
- Pobudza ono układ autonomiczny i powoduje wzrost akcji serca, wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie oddechu, czy zwiększenie wydzielania hormonów stresu.
- Powstawanie lęków, czy fobii wynika z zaburzenia regulacji prawidłowych ścieżek neurologicznych.
- Jeśli zaburzone jest prawidłowe wydzielanie neurotransmiterów (noradrenalina, serotonina i GABA) - dochodzi do nadmiernej stymulacji i powstawania reakcji lękowych.
- Czynniki genetyczne i doświadczenia życiowe mają wpływ na zachowanie zwierzęcia.
- Doświadczenia pozytywne są tak samo mocno zapamiętane, jak te negatywne.
- Tak ważny jest zatem czas socjalizacji w całej fazie rozwojowej życia młodego zwierzęcia.
- Większe prawdopodobieństwo przyczyn reakcji lękowych wystąpi u zwierzęcia, które w okresie socjalizacji nie spotkało się z różnorodnymi sytuacjami - wystąpienie ich w okresie dorosłym zwiększa ryzyko strachu.
- Na ogół zachowania kompulsywne obserwuje się u zwierząt bojaźliwych i sfrustrowanych, czy u niektórych ras (możliwy dziedziczny charakter zachowań).
- Nie wyklucza się specyficznego leczenia farmakologicznego.
ROZPOZNANIE
- Na obecność innych stanów chorobowych mogą wskazywać zmiany w zachowaniu.
- Konieczna jest diagnostyka różnicowa.
- Badanie kliniczne powinno obejmować pełne badanie neurologiczne.
- W celu wykluczenia zmian strukturalnych niezbędne są badania obrazowe - tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny.
- W celu potwierdzenia zmian o charakterze zapalnym w ośrodkowym układzie nerwowym - badanie płynu rdzeniowo-mózgowego.
- W celu wykluczenia zapalenia kości i stawów, zakażeń i zmian nowotworowych - badanie radiologiczne + biopsja okolic ciała, w których zwierzę okalecza się.
- Wyniki badań profilu metabolicznego i wydolności wątroby - pozwolą rozpoznać przyczyny jak hipoglikemia, czy encefalopatia wątrobowa.
- Zaburzenia kompulsywne łatwo jest pomylić z atakami typu padaczkowego, z chorobami przebiegającymi z bólem lub schorzeniami dermatologicznymi.
- Wiele przyczyn zaburzeń kompulsywnych jest nieznanych.
- Terapie lekami antydepresyjnymi, przeciwzapalnymi lub przeciwdrgawkowymi stosowane są jedynie dla ograniczenia objawów, ale nie leczą pierwotnej przyczyny choroby.
MOWA CIAŁA SYGNALIZUJĄCA STRACH
pobudzenie układu współczulnego:
- szeroko otwarte oczy,
- zwiększenie częstotliwości akcji serca,
- przyspieszony oddech,
- zwiększona reaktywność,
- wzmożone ślinienie się;
zwiększona czujność,
kulenie się
podwinięcie ogona,
nastroszenie włosa,
cofnięcie uszu,
agresja obronna,
próby ucieczki.
ZACHOWANIA KOMPULSYWNE
związane z poruszaniem się:
- chodzenie w koło,
- parcie na przeszkody,
- gonienie/łapanie ogona,
- wokalizacja (szczekanie/wycie),
- agresja skierowana na przedmioty nieożywione,
- wpatrywanie się w przedmioty, światła, cienie;
związane z halucynacjami:
- łapanie much/gryzienie powietrza,
- wpatrywanie się lub strach bez wyraźnego celu,
- oglądanie gwiazd/nieba;
związane z samookaleczaniem:
- przeczulica,
- akralny ziarniniak/zapalenie skóry z wylizywania,
- ssanie boków,
- żucie ogona,
- nadmierna pielęgnacja sierści,
- agresja skierowana na kończyny lub ogon;
oralne:
- spaczone łaknienie,
- lizanie/ssanie przedmiotów,
- ssanie wełny.
