Nieprawidłowości w żeńskim zewnętrznym narządzie rozrodczym.
Powiększenie gruczołów sutkowych może wynikać:
- z nagromadzenia w nich mleka,
- z ich przerostu,
- z zapalenia,
- z nowotworu.
GRUCZOŁY SUTKOWE
Mlekotok:
- Mlekotok -> nagromadzenie mleka w gruczołach sutkowych.
- Zjawisko normalne -> 1) w końcowym okresie ciąży, 2) podczas laktacji.
- Duże nagromadzenie mleka + bolesność + wzrost temperatury gruczołów sutkowych -> 1) po odsadzeniu potomstwa, 2) przy ciąży urojonej, 3) okazjonalnie przy porodzie.
- Objawy ogólne -> nie stwierdza się.
- Liczba leukocytów -> w normie.
- Rozpoznanie -> 1) wywiad, 2) badanie kliniczne, 3) badanie cytologiczne wydzieliny gruczołów sutkowych.
- Płyn z sutków -> 1) przypominający mleko, 2) obraz mikroskopowy - (a) zmienna liczba neutrofili i (b) zmienna liczba makrofagów ze sfagocytowanym tłuszczem mlecznym.
- Łagodne przypadki -> nie wymagające leczenia.
Przerost/rozrost gruczołów sutkowych:
- Indukowane hormonalnie zmiany dysplastyczne -> obserwuje się w gruczołach sutkowych kotów.
- Zaburzenie -> 1) młode ciężarne kotki - najczęściej, 2) nieciężarne sterylizowane kotki - możliwe, 3) sterylizowane samce + sterylizowane samice otrzymujące progestageny - możliwe.
- Chore kotki -> gruczoły sutkowe powiększają się w pierwszych 2 tygodniach ciąży (fizjologicznie - dzieje się tak pod koniec ciąży).
- Objaw -> 1) niebolesne powiększenie jednego lub kilku gruczołów sutkowych, 2) nasilony obrzęk - owrzodzenie skóry pokrywającej gruczoły.
- Rozpoznanie -> wywiad + badanie kliniczne.
- Ustąpienie zaburzenia po -> 1) urodzeniu kociąt, 2) owariohisterektomii, 3) leczeniu progesteronem.
- U kotów hodowlanych -> 1) zaburzenie może wracać po kolejnych ciążach, 2) zaburzenie z reguły o mniejszym nasileniu.
- Rozrost gruczołów sutkowych -> objawy podobne do gruczolakoraka tych gruczołów.
- Wykluczenie gruczolakoraka -> biopsja gruczołów sutkowych.
Zapalenie gruczołów sutkowych:
- Mastitis -> 1) zapalenie gruczołów sutkowych, 2) rozwija się przeważnie od 24 godzin do 6 tygodni po porodzie.
- Obserwuje się -> 1) bolesność jednego lub kilku gruczołów, 2) podwyższenie temperatury gruczołu/ów.
- Zaawansowane zaburzenie -> objawy ogólne -> 1) brak łaknienia, 2) osowienie, 3) gorączka, 4) niekiedy brak zainteresowania i pielęgnacji matki nad potomstwem.
- Noworodki -> 1) możliwa uogólniona choroba, 2) możliwe zgony kociąt na skutek (c) bakteriemii, (d) toksemii, (e) niepobierania pokarmu - nie rozwijają się prawidłowo.
- Rozpoznanie -> 1) inf. nt. niedawnego porodu, 2) badanie kliniczne, 3) badanie cytologiczne płynu wyciśniętego z gruczołów objętych procesem chorobowym.
- Mleko -> 1) ropne zabarwienie, 2) krwiste zabarwienie, 3) obraz cytologiczny - zwyrodniałe neutrofile i bakterie.
- Badanie hematologiczne chorych suk -> zazwyczaj cechy zapalenia.
- Diagnostyka -> posiew bakteriologiczny mleka ze zmienionych gruczołów + antybiogram.
- Potomstwo odstawione od matki -> karmienie preparatami mlekozastępczymi.
Nowotwory:
- Nowotwory gruczołów sutkowych -> 1) często u starszych niesterylizowanych suk (średni wiek 10 lat, zarówno złośliwe, jak i łagodne, 2) rzadziej u samic po owariohisterektomii przed pierwszą lub drugą rują, 3) rzadziej u kotek (jeśli już - złośliwe).
- Objawy -> zmiany tęgie i guzkowate w jednym lub kilku gruczołach sutkowych -> najczęściej w 1) 4. i 5. parze u psów i 2) 1. i 2. parze u kotów.
- Potencjalne przerzuty nowotworowe -> 1) pachwinowe węzły chłonne, 2) pachowe węzły chłonne, 3) w płucach (zdjęcie RTG klatki piersiowej).
- Różnicowanie -> 1) zwłóknienie gruczołów sutkowych, 2) przewlekłe zapalenie gruczołów sutkowych.
- Ostateczne rozpoznanie -> usunięcie gruczołów + badanie histopatologiczne.
- Agresywny nowotwór złośliwy -> 1) biopsja aspiracyjna, 2) objawy - przekrwienie, obrzęk i świąd tkanek otaczających gruczoł.
