Zaburzenia w przełykaniu mogą wynikać albo ze zmian budowy, albo ze zmian czynności którejś ze struktur zaangażowanych w dany etap przemieszczania kęsa pokarmowego z jamy ustnej do żołądka. Z kolei zmianami strukturalnymi mającymi wpływ na proces połykania są ciała obce, zmiany pourazowe, zwężenia, czy zmiany guzowate tła zapalnego bądź nowotworowego.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH PRZYCZYN DYSFAGII
JAMA USTNA
Zmiany strukturalne
zapalenie dziąseł, zapalenie jamy ustnej:
- objawy kliniczne -> osłabiony apetyt, utrata masy ciała, ślinotok, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
- badanie hematologiczne -> prawidłowe,
- specjalistyczne badania -> biopsja i badanie histopatologiczne, testy na FeLV/FIV;
choroby przyzębia:
- objawy kliniczne -> osłabiony apetyt, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
- badanie hematologiczne -> prawidłowe,
- specjalistyczne badania -> badanie radiologiczne zębów;
ciało obce:
- objawy kliniczne -> brak łaknienia, ocieranie okolicy twarzowej, ślinotok, krztuszenie,
- badanie hematologiczne -> prawidłowe,
- specjalistyczne badania -> badanie jamy ustnej, badanie radiologiczne głowy/szyi;
złamanie/zwichnięcie stawu skroniowo-żuchwowego:
- objawy kliniczne -> rzekomy brak łaknienia, nieprawidłowy zgryz,
- badanie hematologiczne -> prawidłowe,
- specjalistyczne badania -> badanie radiologiczne głowy;
nowotwór:
- objawy kliniczne -> osłabiony apetyt, utrata masa ciała, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
- badanie hematologiczne -> zmienne wyniki,
- specjalistyczne badania -> biopsja aspiracyjna/wycinkowa zmiany, badanie radiologiczne klatki piersiowej (pod kątem obecności przerzutów);
Zmiany czynnościowe
miopatie
zapalenie mięśni żuciowych:
- objawy kliniczne -> rzekomy brak łaknienia, trudności w otwarciu jamy ustnej, ból/obrzęk mięśni żuciowych, zanik mięśni żuciowych (w późniejszym etapie),
- badanie hematologiczne -> zazwyczaj prawidłowe,
- specjalistyczne badania -> biopsja mięśni żuciowych, miano przeciwciał przeciwko 2M (włókna mięśni);
neuropatie (nerwy czaszkowe V, IX, XII)
idiopatyczne obustronne porażenie nerwu trójdzielnego:
- objawy kliniczne -> opuszczona żuchwa, niezdolność do zamknięcia jamy ustnej, ślinotok,
- badanie hematologiczne -> prawidłowe,
- specjalistyczne badania -> EMG (elektromiografia) mięśnia żwacza i mięśnia skroniowego;
CZĘŚĆ USTNA GARDŁA
Zmiany strukturalne
zapalenie gardła:
- objawy kliniczne -> ospałość, brak łaknienia, gorączka ±,
- badanie hematologiczne -> zmienna leukocytoza z neutrofilią i przesunięciem obrazu w lewo,
- specjalistyczne badania -> badanie gardła;
ropień tylnej części gardła:
- objawy kliniczne -> zapalenie gardła, obrzęk gardła,
- specjalistyczne badania -> nakłucie i pobranie zawartości obrzękniętego obszaru, tomografia komputerowa;
ciało obce:
- objawy kliniczne -> brak łaknienia, ocieranie okolicy twarzowej, ślinotok, krztuszenie;
- objawy kliniczne -> osłabiony apetyt, utrata masa ciała, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej;
Zmiany czynnościowe
płytka nerwowo-mięśniowa, nużliwość mięśni:
- objawy kliniczne -> osłabienie nasilające się przy wysiłku, ulewanie, kaszel, utrata masy ciała,
- badanie hematologiczne -> prawidłowe,
- specjalistyczne badania -> oznaczenie miana przeciwciał dla receptora acetylocholinowego w surowicy, EMG i powtarzalna stymulacja mięśni;
miopatie/zapalenie wielomięśniowe:
- objawy kliniczne -> zmienne, kulawizna/sztywny chód, bolesność mięśni, osłabienie, ulewanie, kaszel,
- badanie hematologiczne -> zmienne, ↑ CK (kinaza kreatynowa),
- specjalistyczne badania -> badanie kontrastowe oceniające ruchy gardła po doustnym podaniu barytu, EMG i biopsja mięśni;
ZWIERACZ PRZEDNI PRZEŁYKU
Achalazja
- objawy kliniczne -> wypadanie pokarmu z jamy ustnej, kaszel natychmiast po pobraniu pokarmu/wody,
- badanie hematologiczne -> prawidłowe,
- specjalistyczne badania -> badanie kontrastowe dla oceny ruchów gardła po doustnym podaniu barytu;
PRZEŁYK
Zmiany morfologiczne
Zapalenie przełyku
Zwężenie przełyku
Ciało obce
Zachyłek
Nowotwór
Pasożyty (Spirocerca lupi)
Wady pierścienia naczyniowego;
Zmiany czynnościowe
przełyk olbrzymi wrodzony i nabyty;
ZWIERACZ TYLNY PRZEŁYKU
Zmiany morfologiczne
Zapalenie przełyku
Przepuklina roztworu przełykowego;
Zmiany czynnościowe
zaburzenia nerwowo-mięśniowe,
przełyk olbrzymi,
nużliwość mięśni.
