Choroby układu oddechowego - kichanie i wypływ z jamy nosowej cz. IV

PRZYCZYNY KICHANIA I WYPŁYWU Z JAMY NOSOWEJ

ZMIANY WRODZONE

zwężenie nozdrzy przednich:

• cechy charakterystyczne -> psy ras krótkoczaszkowych,
• wywiad -> chrapliwy oddech,
• badanie kliniczne -> przerośnięte skrzydełka nosowe,
• wypływ -> surowiczy do śluzowego,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie kliniczne,
• uwagi -> często brak objawów ze strony układu oddechowego;

rozszczep podniebienia:

• cechy charakterystyczne -> młode, wszystkie rasy,
• wywiad -> szczenię/kocię gorzej ssie mleko, mleko wypływa przez nos, przewlekły wypływ po odsadzeniu,
• badanie kliniczne -> rozszczep podniebienia, nieprawidłowe szmery płucne przy zachłystowym zapaleniu płuc,
• wypływ -> pokarm lub płyn śluzowo-ropny przy wtórnych zakażeniach, zazwyczaj obustronny,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie kliniczne,
• uwagi -> częściej u psów niż u kotów;

ZABURZENIA PRZEŁYKANIA

• cechy charakterystyczne -> wszystkie rasy, wrodzone - młode, nabyte - starsze,
• wywiad -> kaszel, krztuszenie, wielokrotne próby przełykania,
• badanie kliniczne -> zaczerwienienie gardła, zapalenie migdałków, nieprawidłowe szmery płucne przy zachłystowym zapaleniu płuc,
• wypływ -> pokarm lub płyn śluzowo-ropny przy wtórnych zakażeniach, zazwyczaj obustronny,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie kliniczne, fluoroskopia, poszukiwanie chorób metabolicznych, elektromiografia,
• uwagi -> wiele przyczyn nabytych, często bez objawów ze strony układu oddechowego;

ZAKAŻENIA WIRUSOWE

(objawy mogą być nasilone przez zakażenie FeLV lub FIV)

wirusowe zapalenie jamy nosowej i tchawicy kotów (FVR):

• cechy charakterystyczne -> wszystkie rasy w każdym wieku, częściej - u młodych osobników,
• wywiad -> kontakt z innymi zwierzętami, niewłaściwie przeprowadzone szczepienia, często brak apetytu, nadmierne ślinienie,
• badanie kliniczne -> ± owrzodzenia jamy ustnej, ± zapalenie spojówek, ± wrzód rogówki (drzewkowy), ± nieprawidłowe szmery płucne, często gorączka,
• wypływ -> śluzowo-ropny,
• postępowanie diagnostyczne -> bezpośrednie badanie immunofluorescencyjne preparatu odciskowego spojówki, badania serologiczne,
• uwagi -> często zaawansowana choroba kliniczna, może dojść do odoskrzelowego zapalenia płuc oraz poronień;

kaliciwirus kotów:

• cechy charakterystyczne -> wszystkie rasy w każdym wieku (częstszy niż FVR),
• wywiad -> kontakt ze zwierzętami, niewłaściwie przeprowadzone szczepienia, często brak łaknienia, nadmierne ślinienie,
• badanie kliniczne -> owrzodzenia jamy ustnej/nosowej, ± zapalenie spojówek, ± nieprawidłowe szmery, często gorączka,
• wypływ -> śluzowo-ropny,
• postępowanie diagnostyczne -> rozpoznanie na podstawie objawów klinicznych, wykluczenie innych chorób,
• uwagi -> owrzodzenia i odoskrzelowe zapalenie płuc częściej niż przy FVR, wypływ z worków spojówkowych i jamy nosowej rzadziej niż przy FVR;

reowirus:

• cechy charakterystyczne -> koty - wszystkie rasy w każdym wieku,
• wywiad -> łagodne objawy,
• badanie kliniczne -> rzadko gorączka, często tylko objawy dot. oczu,
• wypływ -> rzadko,
• postępowanie diagnostyczne -> rozpoznanie poprzez wykluczenie innych chorób,
• uwagi -> z reguły łagodne objawy ze strony układu oddechowego;

wirus nosówki psów:

• cechy charakterystyczne -> psy wszystkich ras w każdym wieku,
• wywiad -> niewłaściwie przeprowadzone szczepienia, kontakt z innymi zwierzętami, choroba wieloukładowa (OUN, przewód pokarmowy),
• badanie kliniczne -> gorączka, ± wymioty/biegunka, ± nieprawidłowe szmery płucne, ± choroba OUN, ± zmiany w gałkach ocznych, ± hiperkeratoza opuszek palcowych,
• wypływ -> śluzowo-ropny,
• postępowanie diagnostyczne -> objawy kliniczne, badanie morfologiczne krwi (limfopenia), immunofluorescencja bezpośrednia preparatu odciskowego spojówek, badanie serologiczne, charakterystyczne zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym,
• uwagi -> choroba wieloukładowa powodująca immunosupresję (obniżenie odporności);

BAKTERYJNE

różne gatunki:

• cechy charakterystyczne -> psy - wszystkie rasy; często u kotów w każdym wieku,
• wywiad -> przewlekłe kichanie, utrudnione oddychanie przez nos często wtórnie do pierwotnego zapalenia,
• badanie kliniczne -> ograniczony przepływ powietrza przez nos, stłumiony wypuk, objawy związane z pierwotną chorobą, ± brak łaknienia i odwodnienie,
• wypływ -> śluzowo-ropny, zazwyczaj obustronny,
• postępowanie diagnostyczne -> objawy kliniczne, wywiad wskazujący na pierwotną chorobę, niekiedy korzystne wykonanie posiewu,
• uwagi -> zwykle zaburzenie wtórne, często wtórnie do zakażenia wirusowego/grzybiczego/urazu/wad wrodzonych/nowotworów;

Chlamydia:

• cechy charakterystyczne -> koty - wszystkie rasy w każdym wieku, częściej u młodych osobników,
• wywiad -> kontakt ze zwierzętami, zazwyczaj brak choroby wieloukładowej,
• badanie kliniczne -> łagodne zapalenie spojówek,
• wypływ -> surowiczy do śluzowo-ropnego, zazwyczaj obustronny,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie cytologiczne, wykluczenie innych chorób, wywiad,
• uwagi -> często nawroty, najłagodniej przebiegająca z chorób górnych dróg oddechowych kotów;

Mycoplasma:

• cechy charakterystyczne -> wszystkie rasy, w każdym wieku,
• wywiad -> zazwyczaj brak choroby wieloukładowej,
• badanie kliniczne -> łagodne zapalenie spojówek,
• wypływ -> rzadko surowiczy (jeśli występuje),
• postępowanie diagnostyczne -> badanie cytologiczne, posiew,
• uwagi -> głównie zapalenie spojówek;

GRZYBICZE

Aspergillus i Penicilium:

• cechy charakterystyczne -> rzadziej u psów ras krótkoczaszkowych, w każdym wieku,
• wywiad -> choroba postępująca wtórnie do urazu (15%),
• badanie kliniczne -> gorączka (rzadko), deformacja okolicy twarzowej lub podniebienia (rzadko), ograniczony przepływ powietrza przez jamę nosową, stłumiony wypuk, ± powiększenie węzłów chłonnych i brak łaknienia,
• wypływ -> śluzowy, śluzowo-ropny lub krwisty, ⅓ przypadków jednostronny, ⅔ - obustronny,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie cytologiczne, posiew, badanie serologiczne, zmiany widoczne na zdjęciach RTG,
• uwagi -> trudno odróżnić od nowotworu, u kotów - nie obserwowano;

Cryptococcus neofarmans:

• cechy charakterystyczne -> psy i koty w każdym wieku,
• wywiad -> objawy ze strony górnych dróg oddechowych, postępuje do choroby wieloukładowej,
• badanie kliniczne -> ± gorączka, ± objawy ze strony OUN, ± nieprawidłowe szmery płucne po rozsianiu zakażenia, ± zmiany w gałkach ocznych,
• wypływ -> śluzowy do śluzowo-ropnego,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie cytologiczne, badanie serologiczne, posiew,
• uwagi -> najczęstsze zakażenie grzybicze kotów;

Trichosporon sp.:

• badanie kliniczne -> polip lub ziarniniak w jamie nosowej,
• uwagi -> rzadko;

Rhinosporidium seeberi:

• badanie kliniczne -> polip lub ziarniniak w jamie nosowej,
• uwagi -> rzadko;

PASOŻYTNICZE

Liquatula serrata:

• cechy charakterystyczne -> psy - w każdym wieku,
• wywiad -> łagodne kichanie,
• badanie kliniczne -> brak,
• wypływ -> brak lub surowiczy,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie cytologiczne (izolacja),
• uwagi -> często choroba podkliniczna;

Pneumonyssus canicum:

• cechy charakterystyczne -> psy - w każdym wieku,
• wywiad -> łagodne kichanie,
• badanie kliniczne -> brak,
• wypływ -> brak lub surowiczy,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie cytologiczne (izolacja),
• uwagi -> często choroba podkliniczna;

Eucoleus boehmi:

• cechy charakterystyczne -> psy - w każdym wieku,
• wywiad -> łagodne kichanie,
• badanie kliniczne -> brak,
• wypływ -> brak lub surowiczy,
• postępowanie diagnostyczne -> biopsja, badanie kału,
• uwagi -> rzadko;

NOWOTWORY

• cechy charakterystyczne -> psy - często, koty - rzadko, starsze osobniki,
• wywiad -> choroba postępująca,
• badanie kliniczne -> ograniczenie przepływu powietrza przez nos, stłumiony wypuk, ± wytrzeszcz gałki ocznej, ± deformacja okolicy twarzowej lub podniebienia,
• wypływ -> postępuje od śluzowo-ropnego do krwotocznego,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie cytologiczne, zmiany widoczne na zdjęciach RTG, biopsja,
• uwagi -> deformacje okolicy twarzowej, wytrzeszcz gałki ocznej i jednostronny wypływ występują częściej niż przy zakażeniach grzybiczych;

CHOROBY ALERGICZNE

• cechy charakterystyczne -> psy i koty - zazwyczaj,
• wywiad -> ostre, łagodne objawy, sezonowość objawów,
• badanie kliniczne -> ± zapalenie spojówek, ± zmiany skórne,
• wypływ -> surowiczy do śluzowego,
• postępowanie diagnostyczne -> wywiad,
• uwagi -> predysponuje do wtórnych zakażeń bakteryjnych;

POLIPY ZAPALNE

• cechy charakterystyczne -> koty - młode,
• wywiad -> krztuszenie, zaburzenia przełykania, ± objawy ze strony układu oddechowego,
• badanie kliniczne -> ± zaczerwienienie gardła, ± zaczerwienienie migdałków,
• wypływ -> surowiczy do śluzowo-ropnego,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie tylnej części gardła,
• uwagi -> prawdopodobnie zmiany wrodzone wywodzące się z ucha środkowego;

NADCIŚNIENIE

• cechy charakterystyczne -> przede wszystkim starsze osobniki,
• wywiad -> zależnie od pierwotnej przyczyny,
• badanie kliniczne -> poskręcane naczynia krwionośne w siatkówce, krwotok siatkówkowy, nieprawidłowości związane z pierwotną przyczyną,
• wypływ -> krwisty,
• postępowanie diagnostyczne -> pomiar ciśnienia krwi,
• uwagi -> krwawienie z jamy nosowej występuje rzadko;

CHOROBY ZĘBÓW

• cechy charakterystyczne -> wszystkie zwierzęta, częściej u starszych osobników,
• wywiad -> halitoza, napadowe kichanie, pocieranie nosa kończynami piersiowymi,
• badanie kliniczne -> przetoka, kieszonki dziąsłowe, kamień nazębny, ropień okolicy twarzowej, cuchnący oddech,
• wypływ -> jednostronny, okazjonalnie podbarwiony krwią,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie kliniczne, badanie radiologiczne czaszki;

ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO

• cechy charakterystyczne -> wszystkie zwierzęta,
• wywiad -> łagodne objawy, zapalenie ucha zewnętrznego,
• badanie kliniczne -> suche zapalenie spojówki i rogówki (KCS), zmiany w obrazie uszu,
• wypływ -> suchy, tworzący strup,
• postępowanie diagnostyczne -> badanie otoskopowe, biopsja aspiracyjna i posiew,
• uwagi -> uszkodzenie błony bębenkowej lub nerwu twarzowego prowadzi do zmniejszenia ilości wydzieliny produkowanej przez gruczoły błony śluzowej jamy nosowej;

URAZ

• cechy charakterystyczne -> wszystkie zwierzęta,
• wywiad -> ostre, uraz (wywiad),
• badanie kliniczne -> często wyczuwalne złamania kości,
• wypływ -> krwisty, jednostronny lub obustronny,
• postępowanie diagnostyczne -> wywiad, badanie radiologiczne,
• uwagi -> często wtórne bakteryjne zapalenie kości i szpiku kostnego;

CIAŁO OBCE

• cechy charakterystyczne -> wszystkie zwierzęta, mniej prawdopodobne u kotów,
• wywiad -> ostry napad kichania, potrząsanie głową, osobniki biegające wolno,
• badanie kliniczne -> nieswoiste,
• wypływ -> surowiczy do śluzowo-ropnego, zależnie od czasu trwania - okazjonalnie krwisty,
• uwagi -> często wtórne zakażenia bakteryjne ciałem obcym (często materiał pochodzenia roślinnego);

ZABURZENIA KRZEPNIĘCIA

• cechy charakterystyczne -> wszystkie zwierzęta, częściej u psów niż u kotów,
• wywiad -> krwotok nie poprzedzony urazem, krwawienie też z innych obszarów ciała,
• badanie kliniczne -> bladość błon śluzowych, ± krwiak opłucnej, ± krwotok do jamy otrzewnej, ± wybroczyny/wylewy krwawe zależne od pierwotnej przyczyny,
• wypływ -> krwisty,
• postępowanie diagnostyczne -> liczba płytek krwi, czas krzepnięcia po aktywacji, czas krwawienia, antygen zależny od VII czynnika krzepnięcia,
• uwagi -> różne przyczyny - mogą wynikać z małopłytkowości, zaburzeń funkcji płytek krwi lub niedoboru czynników krzepnięcia.