Klasyfikacja najczęstszych szmerów z uwagi na moment ich występowania.
SZMERY SKURCZOWE
niedomykalność zastawki dwudzielnej:
- szmer szorstki (tonacja mieszana),
- zaczyna się natychmiast po pierwszym tonie serca,
- natężenie zwiększa się do chwili osiągnięcia stałego natężenia (szmer typu plateau),
- natężenie szmeru utrzymuje się przez cały skurcz,
- niektóre szmery mające niewielkie nasilenie -> mogą być typu decrescendo,
- przy niedomykalności zastawki dwudzielnej ton S1 staje się głośniejszy -> jeśli jednak i szmer jest wystarczająco głośny, i trwa dostatecznie długo -> to może zagłuszać drugi ton serca,
- nadciśnienie zwiększa natężenie szmeru, niedociśnienie - osłabia natężenie,
- głośność szmeru -> zmniejsza się przy wdechu i wydechu (niedomykalność mitralna),
- punkt maksymalnego natężenia (PMI) -> okolica koniuszka serca po lewej stronie klatki piersiowej,
- szmer ten często rozchodzi się dogrzbietowo i na prawą ścianę klatki piersiowej,
- najczęstszy szmer patologiczny,
- przyczyny niedomykalności zastawki dwudzielnej -> 1) endokardioza płatków zastawki (choroba zwyrodnieniowa zastawki), 2) wrodzona deformacja zastawki (dysplazja zastawki dwudzielnej), 3) zapalenie wsierdzia płatków zastawki, 4) rozstrzeń komory lub jej przerost wtórnie do kardiomiopatii (np. kardiomiopatia rozstrzeniowa), 5) przeciążenie objętościowe, 6) dynamiczne zwężenie drogi odpływu z lewej komory wtórnego do dośrodkowego przerostu ścian lewej komory (nadciśnienie układowe, kardiomiopatia przerostowa, nadczynność tarczycy);
niedomykalność zastawki trójdzielnej:
- rozpoczyna się bezpośrednio po pierwszym tonie serca (tak samo w przypadku niedomykalności mitralnej),
- szmer holosystoliczny,
- PMI nad zastawką trójdzielną po prawej stronie klatki piersiowej,
- często rozchodzi się dogrzbietowo,
- natężenie szmeru zwiększa się przy nadciśnieniu płucnym,
- szmer przy wdechu (możliwe) jest głośniejszy, przy wydechu - cichszy,
- przyczyny niedomykalności trójdzielnej -> 1) endokardioza płatków zastawki, 2) wrodzona dysplazja płatków zastawki, 3) bakteryjne zapalenie wsierdzia, 4) zaburzenia prowadzące do rozstrzeni lub przerostu prawej komory (nadciśnienie płucne, zwężenie zastawki pnia płucnego, dirofilarioza, kardiomiopatia prawej komory serca);
zwężenie aorty:
- częsta wada wrodzona u psów (szczególnie zwężenie podzastawkowe),
- zastawkowe zwężenie -> rzadsza przyczyna stałego zwężenie drogi odpływu z lewej komory,
- trwałe zwężenie (zarówno zastawkowe, jak i podzastawkowe) -> rzadkie u kotów,
- często u kotów -> 1) dynamiczne podzastawkowe zwężenie aorty skutkujące chorobami, które prowadzą do dośrodkowego przerostu lewej komory serca (np. kardiomiopatia przerostowa), 2) deformacje zastawki dwudzielnej,
- szmer skurczowy, szorstki,
- najgłośniejszy nad grzbietową częścią podstawy serca po lewej stronie klatki piersiowej,
- wyraźnie rozchodzi się dogłowowo na prawą stronę,
- zaawansowane przypadki -> rozchodzi się wzdłuż tętnic szyjnych, aż do sklepienia czaszki,
- kształt crescendo-decrescendo,
- największe natężenie podczas skurczu tym później, im bardziej zaawansowane jest zwężenie,
- szmer kończy się przed początkiem tonu S2,
- rzadkie przypadki -> paradoksalne rozdwojenie drugiego tonu serca,
- szmer tym głośniejszy, im większe zwężenie
- przy dużej fali zwrotnej na zastawce aorty (np. przy bakteryjnym zapaleniu wsierdzia) słyszy się również szmer rozkurczowy -> połączenie tych dwóch szmerów prowadzi do wystąpienia szmeru typu ‘tam i z powrotem’;
zwężenie pnia płucnego:
- wrodzone zwężenie -> przeważnie dot. obszaru zastawki, obejmuje różnego stopnia zrośnięcie płatków zastawki, ich zgrubienie, a w niektórych przypadkach - podzastawkowe zwężenie naczynia,
- częsta wada u psów, u kotów - sporadyczna,
- szmer skurczowy, szorstki,
- najgłośniejszy po lewej stronie klatki piersiowej w brzusznej części podstawy serca,
- rozchodzi się dogrzbietowo i na prawą stronę klatki piersiowej,
- kształt crescendo-decrescendo,
- moment najgłośniejszy występuje tym później, im większe jest zwężenie,
- szmer kończy się przed wystąpieniem S2 (drugi ton może być rozdwojony, rozszczepienie widoczne tylko na fonokardiogramie),
- natężenie szmeru proporcjonalne do ciężkości wady;
ubytek przegrody międzykomorowej:
- najczęstsze rodzaje ubytków w przegrodzie międzykomorowej u małych zwierząt -> ubytki okołobłoniaste (umiejscowione wysoko w przegrodzie międzykomorowej, tuż pod zastawką aorty, bezpośrednio obok zastawki trójdzielnej),
- PMI w brzusznej części prawej ściany klatki piersiowej,
- szmer holosystoliczny, szorstki,
- kształt plateau;
ubytek przegrody międzyprzedsionkowej:
- powstaje na skutek ‘względnego zwężenia pnia płucnego’,
- cichy szmer wyrzutowy,
- słyszalny po lewej stronie klatki piersiowej nad zastawką pnia płucnego.
