W każdym badaniu klinicznym konieczne jest sprawdzenie częstotliwości, regularności i stałości fali tętna.
NIEPRAWIDŁOWOŚCI FALI TĘTNA
Jakość fali tętna zależna jest od czynników fizjologicznych, i tak:
- od ciśnienia skurczowego krwi,
- od ciśnienia rozkurczowego krwi,
- od częstotliwości pracy serca,
- od objętości wyrzutowej lewej komory,
- od szybkości wyrzutowej lewej komory,
- od podatności aorty i tętnic.
U małych zwierząt tętno badane na ogół w okolicy trójkąta udowego.
Brak fali tętna:
- stwierdza się w różnych zaburzeniach rytmu serca,
- arytmie mogą powodować -> 1) stały brak tętna (np. znaczna tachykardia nadkomorowa lub komorowa, migotanie komór, rozkojarzenie elektryczno-mechaniczne), 2) sytuacje, którym przy pojedynczych uderzeniach serca nie towarzyszy fala tętna, tzw. tętno brakujące (np. przedwczesne pobudzenia przedsionkowe lub komorowe, migotanie przedsionków),
- różnicowanie - z miejscowym brakiem perfuzji występującym wtórnie do zatorów w tętnicy.
Tętno hipokinetyczne (tętno niskie, leniwe):
- powstaje na skutek zmniejszenia objętości wyrzutowej lewej komory - może pojawić się przy niewydolności mięśnia sercowego, tachyarytmii, zaburzeniach prowadzących do niedociśnienia bądź zmniejszonego obciążenia wstępnego serca (np. wstrząs kardiogenny, hipowolemia),
- fala tętna wydaje się niska -> 1) u zwierząt z podstawkowym zwężeniem aorty, 2) u zwierząt z innego rodzaju wadami, które powodują zwężenie drogi odpływu krwi z lewej komory.
Tętno hiperkinetyczne (tętno chybkie, wysokie):
- pojawia się na skutek znacznej rozbieżności między skurczowym i rozkurczowym ciśnieniem fali tętna,
- taka zwiększona siła tętna pojawia się u zwierząt -> 1) z przetrwałym przewodem tętniczym, 2) z zaawansowaną niedomykalnością zastawki aorty wskutek ‘rozkurczowej ucieczki’ krwi z aorty odpowiednio do przewodu lub jednej komory,
- powstaje na skutek przemian metabolicznych - które prowadzą do zmniejszenia oporu w obwodowych naczyniach krwionośnych (z uwagi na wysiłek fizyczny, gorączkę, nadczynność tarczycy, czy niedokrwistość),
- bradykardia wpływa na powstanie tętna skaczącego -> zwiększa się objętość wyrzutowa serca (dłuższy czas napełniania komór) i i wydłuża się czas na przedostawanie się krwi do tętniczek podczas rozkurczu.
Tętno naprzemienne:
- naprzemienne występowanie niskiej i wysokiej fali tętna,
- zjawisko nazwane ‘zmiennością mechaniczną’,
- powstaje przy -> 1) znacznej niewydolności skurczowej lewej komory, 2) hipowolemii,
- najczęściej stwierdzone u psów z kardiomiopatią rozstrzeniową,
- palpacyjnie trudniejsze do stwierdzenia niż za pomocą pomiaru ciśnienia krwi,
- odstęp pomiędzy poszczególnymi falami tętna pozostaje jednakowy - w odróżnieniu od tętna bliźniaczego.
Tętno bliźniacze:
- powstaje w wyniku przedwczesnych skurczów serca następujących przy co drugim uderzeniu serca,
- tętno jest nieregularne - w odróżnieniu od regularnego tętna naprzemiennego.
Tętno dziwaczne (paradoksalne):
- powstaje wtedy, kiedy dochodzi do zmniejszenia fali tętna podczas wdechu,
- fizjologicznie podczas wdechu skurczowe ciśnienia krwi zmniejsza się nieznacznie -> przy tętnie dziwacznym zjawisko to jest nadmiernie nasilone,
- najczęściej stwierdza się u zwierząt z tamponadą serca, która powstała z uwagi na obecność płynu w worku osierdziowym,
- rzadsze przyczyny -> zaciskające zapalenie osierdzia, zaawansowana przewlekła choroba płuc (znaczne różnice w wartości ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej podczas wdechu i wydechu), zaawansowana ostra choroba zatorowo-zakrzepowa płuc.
