Klasyfikacja oparta na częstotliwości pracy serca z klinicznego punktu.
KLASYFIKACJA
Zaburzenia rytmu:
- tachyarytmie -> z przyspieszoną pracą serca,
- bradyarytmie -> ze spowolnioną pracą serca,
- arytmie przebiegające z prawidłową częstotliwością pracy serca.
TACHYARYTMIE
tachykardia zatokowa:
- najczęstszy rodzaj arytmii u psów i kotów,
- regularny rytm zatokowy, ale o zwiększonej częstotliwości,
- częstotliwość przekraczająca 160 uderzeń/min u psów, 240 - u kotów,
- cecha charakterystyczna - stopniowe przyspieszanie i zwalnianie pracy serca,
- częste przyczyny fizjologiczne - stres, wysiłek, ból,
- przyczyny patologiczne - niedociśnienie/hipowolemia, gorączka, niedokrwistość, niedotlenienie, zastoinowa niewydolność serca, nadczynność tarczycy, posocznica, zatrucia/działanie leków,
- nie leczy się arytmii samej w sobie - leczy się jej pierwotną przyczynę;
tachykardia przedsionkowa:
- co najmniej trzy następujące po sobie ektopowe pobudzenia przedsionkowe z częstotliwością większą niż częstotliwość rytmu zatokowego -> impulsy powstają w obrębie mięśnia przedsionków, ale poza węzłem zatokowym,
- przekroczone 200 uderzeń/min - może sięgać ponad 300,
- rytm prawie zawsze regularny (miarowy),
- najczęściej zaburzenie napadowe - czasami utrwalone,
- przyczyna -> najczęściej poszerzenie lub rozciągnięcie ściany przedsionków wtórne do endokardiozy zastawki dwudzielnej lub kardiomiopatii rozstrzeniowej (psy), lub różnych rodzajów kardiomiopatii (koty),
- rzadziej występujące przyczyny -> obecność zmian litych w sercu (naczyniakomięsak krwionośny prawego przedsionka), poszerzenie przedsionków na skutek innych chorób serca (wrodzone choroby serca), zatrucie lekami (np. digoksyną),
- rzadkie przypadki - przez obecność wrodzonej dodatkowej drogi przewodnictwa, która omija węzeł AV,
- dwa sposoby leczenia -> 1) zablokowanie ektopowego ogniska w przedsionkach lub 2) spowolnienie częstotliwości reakcji komór poprzez osłabienie przewodnictwa przez węzeł AV;
trzepotanie przedsionków:
- rzadkie zaburzenie u psów i kotów,
- powstaje na skutek pętli makroreentry w prawym przedsionku,
- charakterystyczny element zapisu EKG - ‘fala trzepotania’ (wygląda jak zęby piły, brak linii izoelektrycznej),
- częstotliwość depolaryzacji przedsionków -> 300-600 uderzeń/min,
- najczęstsza przyczyna -> efekt uszkodzenia przedsionków (tj. rozciągnięcia ściany prawego przedsionka) lub wtórnie do podrażnienia mięśnia sercowego (np. podczas zabiegu chirurgicznego albo cewnikowania serca),
- niestabilny rytm - dość często przechodzi w migotanie przedsionków,
- leczenie - przywrócenie prawidłowego rytmu za pomocą kardiowersji elektrycznej lub np. kontrolowania częstotliwości pracy serca poprzez spowolnienie przekaźnictwa w węźle AV (tj. digoksyna, diltiazem, beta-blokery);
- bardzo częste i istotne zaburzenie rytmu u psów, rzadziej u kotów,
- węzeł zatokowy nie kontroluje już procesu depolaryzacji przedsionków,
- chaotyczna, zdezorganizowana aktywność elektryczna przedsionków,
- 400-500 impulsów elektrycznych na minutę,
- osłuchiwanie klatki piersiowej -> szybka, niemiarowa, nieregularna praca serca (‘trampki w pralce’),
- zmiany w jakości fali tętna, częste tętno brakujące,
- u małych zwierząt zaburzenie to występuje przy -> chorobie mięśnia sercowego i poszerzeniu przedsionków,
- częstotliwość reakcji komór przy zastoinowej niewydolności krążenia - 180-240 lub więcej uderzeń na minutę,
- okazjonalnie -> migotanie przedsionków przy braku jakiejkolwiek pierwotnej choroby serca (‘samotne migotanie przedsionków) - najczęściej psy ras olbrzymich (np. charty szkockie, wilczarze irlandzkie),
- może wystąpić u zdrowych psów -> 1) podczas znieczulenia ogólnego, 2) punkcji worka osierdziowego, 3) przy zaburzeniach przewodu pokarmowego,
- prawie wszystkie koty z migotaniem przedsionków mają zaawansowaną chorobę serca;
tachykardia z łącza:
- szybki, miarowy rytm pracy serca,
- najczęstsze przyczyny -> zatrucie digoksyną i choroba serca powodująca poszerzenie przedsionków;
tachykardia komorowa:
- seria co najmniej trzech ektopowych bodźców wywodzących się z komór,
- charakter napadowy lub utrwalony,
- poważne zaburzenie rytmu serca - potencjalnie może przerodzić się w śmiertelną arytmię (tj. trzepotanie lub migotanie komór),
- pogłębione zaburzenia hemodynamiczne -> przy obecności poważnej pierwotnej choroby serca (np. kardiomiopatia rozstrzeniowa) lub zaburzeniach metabolicznych (np. posocznica),
- leczenie wskazane przy objawach wynikających ze zmniejszonej objętości minutowej serca (np. osłabienia, omdlenia, częste tętno brakujące, niedociśnienie),
- często u zwierząt z chorobami śledziony, rozszerzeniem i skrętem żołądka lub po urazach - tachykardia komorowa o częstotliwości 100-160 uderzeń/min,
- 24-godzinny zapis EKG metodą Holtera -> ocena nasilenia komorowych zaburzeń rytmu;
trzepotanie i migotanie komór:
- trzepotanie komór -> szybka arytmia komorowa typu reentry -> brak fali tętna, w zapisie EKG charakterystyczne załamki sinusoidalne,
- trzepotanie komór - rytm przejściowy, szybko przechodzący w migotanie komór (śmiertelne zaburzenie rytmu),
- brak skoordynowanych skurczów komór prowadzi do zapaści krążeniowej,
- bardzo wiele przyczyn migotania komór -> zaawansowane choroby serca (np. kardiomiopatia, uraz, niedokrwienie mięśnia sercowego), poważne choroby układowe (np. posocznica, wstrząs, rozległe zaburzenia metaboliczne lub elektrolitowe),
- natychmiastowe leczenie obejmuje -> defibrylację elektryczną i resuscytację krążeniowo-oddechową.
