Charty

Nadeszła pora zamknięcia edycji psich ras. Pozostała nam grupa dziesiąta – ostatnia, w której poświęcimy uwagę chartom, prawdopodobnie najstarszym psom myśliwskim na świecie, które dzięki Celtom rozpowszechniły się w całej Europie. Epoka średniowiecza uczyniła z nich doskonałych łowców zwierzyny, w renesansie stały się ulubieńcami książąt i możnowładców, dziś przed wyginięciem i zdeprymowaniem roli ratują je wyścigi sportowe.

Za obszary pierwotnego pochodzenia chartów uważa się trzy rejony: Egipt, Bliski Wschód i Indie oraz stepowe tereny Europy Wschodniej. Charty od wieków ścigały zwierzynę na rozległych pustyniach i stepach. Budowa ciała wykształcona w czasach prehistorycznych odgrywała niebagatelną rolę. W prawie niezmienionym kształcie przetrwała do dziś. Wąska i długa głowa, muskularna i długa szyja oraz bardzo długi ogon pełniący funkcję steru i umożliwiający nagłe zwroty. Do tego perfekcyjnie rozwinięty zmysł wzroku, duże prędkości w biegu i niesłychana wytrzymałość.

I choć nieprzystępny charakter chartów oraz wyniosły sposób bycia utrudnia trzymanie ich w miejskich mieszkaniach, znajdują wielu amatorów.  Pamiętać jednak należy, iż wymagane jest zezwolenie na posiadanie charcich ras, nawet whippeta i charcika włoskiego – przez wzgląd na występujące w Polsce kłusownictwo.

Artykuł dla zagorzałych miłośników tych zwinnych i gibkich psów przykuwających swoją uwagę niestandardowym wyglądem. Dla tych wszystkich, którzy pragną połączenia psiej gracji i elegancji z siłą mięśni. Psy, które imponują wielkością, umiejętnościami łowieckimi i dostojnością. Specjalnie dla Was, charty.

Charcik włoski

• Rasa, obok chartów perskich i arabskich, która nie została zmieniona przez hodowlę.
• Przodkiem rasy były charty egipskie sprowadzone do Grecji i Rzymu. Natychmiast stały się ulubieńcami dam dworu i bogatych patrycjuszek.
• Średniowiecze nazwało rasę ‘psami królów’, gdyż zasilały hodowlę takich władców jak: Franciszka I, Katarzyny Medycejskiej, Henryka IV, czy Fryderyka Wielkiego. Używana  z początku do polowań na kuropatwy i małe ptactwo, z czasem jako chart wyścigowy.
• Wzorzec rasy zatwierdzony przez FCI w 1962 r. Kształtem przypomina swojego krewnego greyhounda.
• Wzrost psa w kłębie 32-38 cm, waga do 5 kg.
• Głowa długa, oczy pełne wyrazu. Uszy wysoko osadzone z cienką chrząstką, noszone na karku, o widocznym wnętrzu.
• Linia grzbietu równa do lędźwi, dalej wygięta. Odcinek krzyżowy opada mocno w dół.
• Klatka piersiowa głęboka, wąska, sięga do łokci. Brzuch mocno podkasany.
• Ogon osadzony nisko, zwężający się ku końcowi. Tylne kończyny kątowane.
• Sierść cienka, przylegająca, krótka.
• Umaszczenie jednobarwne: czarne, szare, izabelowate (wszystkie odcienie). Dopuszcza się białe znaczenia jedynie na piersi i łapach.
• Piesek do towarzystwa, inteligentny, elegancki i bardzo dystyngowany. Porusza się z wielką gracją.

Chart afgański

• Domniemywa się, że rasa służyła jako psy pociągowe, pasterskie i stróżujące ludom centralnej Azji już 4000 lat p.n.e. Pomagała też w polowaniach na zające, gazele i lamparty.
• Sprowadzona do Europy w XIX w. przez brytyjskich oficerów, którzy wracali ze stacjonowania na granicy Indii.
• Przez wzgląd na kąt ułożenia kości w stawie biodrowym rasa predysponowana do szybkich zwrotów w galopie. Bez problemów poruszająca się po kamiennym podłożu z uwagi na masywne łapy porośnięte włosiem między palcami.
• Wzorzec rasy zatwierdzony w 1965 r.
• Pies odznaczający się siłą i opanowaniem, a także szybkością i energią, o prostokątnej sylwetce.
• Wzrost psa w kłębie 68-74 cm, suki 63-69 cm.
• Głowa mała, wąska, długa. Uszy osadzone nisko, wiszące, okryte długim, jedwabistym włosem.
• Szyja długa, trzymana wysoko. Linia grzbietu prosta, kłąb wzniesiony. Klatka piersiowa głęboka, brzuch podkasany. Kończyny długie.
• Sierść cienka, długa, jedwabista. Obowiązkowo pozostaje w stanie naturalnym, wymaga starannej pielęgnacji.
• Umaszczenie: dopuszcza się wszelkie barwy.
• Pies poruszający się płynne i elastycznie, wręcz wyniośle, co nadaje całej jego postawie dumy i dystynkcji.
• Łagodny dla dzieci, spokojny, bardzo pojętny, lecz z dozą indywidualności. Mało kłopotliwy w domach, wymagający dużej ilości spacerów.
• Długo żyje, liczne mioty (6-12 szczeniąt).
• Wśród chartów rasa najpopularniejsza w Polsce.

Chart afrykański azawakh

• Kraina pochodzenia – południe Sahary (Niger i Mali).
• Od wieków służył koczowniczym plemionom Tuaregów do polowania na pustynną zwierzynę. Za pomocą wzroku polował na gazele, szakale i zające. Bronił kóz i wielbłądów przed pustynnymi drapieżnikami jak szakale, czy hieny.
• Wśród tubylców panowało przekonanie, że chart ten jest uosobieniem bogactwa i pozycji, a jego sprzedaż równałaby się sprzedaży najstarszego syna, co było nie tyle niemożliwe, co nie do pomyślenia.
• Nazwa rasy pochodzi od doliny rzeki Azawakh, gdzie spotykano najszlachetniejszą jej odmianę.
• Wzorzec rasy zatwierdzony przez FCI w 1981 r.
• Budowa psa sucha, ukształtowana poprzez pustynny klimat i surowe warunki, w jakich przebywał.
• Wzrost psa w kłębie 60-74 cm, waga do 25 kg.
• Pies wybitnie wysokonożny i zarazem krótki.
• Głowa wąska, delikatna. Stop słabo zaznaczony. Uszy osadzone wysoko, w kształcie płatka róży.
• Szyja smukła, długa, lekko wygięta. Klatka piersiowa głęboka, mocna. Kończyny długie. Ogon długi, cienki.
• Szata przylegająca, krótka, delikatna.
• Umaszczenie: płowe (dowolny odcień), pożądane białe znaczenia, przede wszystkim białe ‘skarpetki’ na łapach lub palcach.
• Pies rzadko spotykany na świecie, także w rodzimej krainie.
• Rasa nie nadaje się do warunków mieszkaniowych, a trzymana na większych powierzchniach stanowi wyzwanie. Pies pełen rezerwy, o nieprzystępnym charakterze.
• W Polsce odnotowano kilkanaście osobników.

Chart arabski sloughi

• Kraina pochodzenia – starożytny Egipt.
• Rasa sprowadzona w latach ’30-tych ub. wieku przez francuskich żołnierzy, którzy założyli na terenie Maroko i Algierii francuskie kolonie.
• Pies traktowany przez Arabów z oddaniem, trzymany w ludzkich namiotach, dobrze karmiony, ozdabiany klejnotami.
• Służył jako pies myśliwski w trakcie polowań na zające i antylopy (sposób polowania tak jak azawakh – za pomocą doskonałego zmysłu wzroku). Z początku siedział z jeźdźcem na koniu, a po upatrzeniu zwierzyny zeskakiwał, ścigał i powalał ofiarę na ziemię Był w swej pracy perfekcyjny.
• Dziś sloughi stał się ekskluzywnym wyposażeniem bogatych Arabów lub Europejczyków zamieszkujących Maroko, Algierię, czy Tunezję.
• Pies wysoki, o smukłej i dumnie noszonej głowie.
• Wzrost psa w kłębie 61-72 cm.
• Przełom czołowy słabo zaznaczony. Oczy ciemne, duże, pełne nostalgii w wyrazie. Uszy osadzone wysoko, wiszące, w kształcie płatka róży.
• Szyja bardzo wysmukła. Grzbiet prawie poziomy. Klatka piersiowa głęboka, brzuch podkasany. Ogon cienki, sięga stawu skokowego. Kończyny muskularne, długie.
• Szata krótka, gęsta lub cienka.
• Umaszczenie: piaskowe (różny odcień), pręgowane, z czarną maską lub z czarnym czaprakiem.
• Pies wyniosły, nieprzystępny, ale potrafi związać się z właścicielem. W sytuacji zagrożenia broni go. Wytrzymały, łagodny, niesprawiający kłopotów.
• W Polsce bardzo rzadki.

Chart perski saluki

• Kraina pochodzenia – najprawdopodobniej starożytny kraj Sumerów (5000 lat p.n.e.).
• Według arabskich wierzeń Allach miał podarować człowiekowi swój skarb – charta perskiego, którego zadaniem było nieść radość i podobać się. Stąd jego hodowla przez szejków arabskich była planowa i pożądana, a sam sułtan Bajazyr utrzymywał ich około 6000 sztuk.
• Saluki wędrował wraz z koczowniczymi ludami przez północną Afrykę, Saharę i Bliski Wschód. Służył w polowaniach na zające, gazele i szakale, gdyż był bardzo szybki i doskonały w swojej pracy.
• Rasa wywieziona do Anglii przez brytyjskich oficerów w połowie XIX w., zatwierdzona ostatecznie przez FCI w 1922 r.
• Pies wytrzymały, bardzo zwinny, o charakterze pełnym godności.
• Wzrost psa w kłębie 58-71 cm.
• Głowa długa, wąska, szlachetna w wyrazie. Oczy ciemne, błyszczące, duże. Uszy wiszące, pokryte jedwabistą, długą sierścią.
• Szyja długa, klatka piersiowa głęboka. Ogon długi, nisko osadzony, naturalnie wygięty. Kończyny długie i proste.
• Szata w dwóch odmianach bez dalszych różnic:
  - długowłosa (sierść jedwabista, z piórem i frędzlami na ogonie),
  - krótkowłosa (bez pióra i frędzli na ogonie).
• Umaszczenie: białe, izabelowate, beżowe, szare, rude, czarne podpalane, biało-czarne, trójkolorowe.
• Rasa mało popularna. Goszcząca częściej na wystawach aniżeli w domach zwykłych właścicieli.

Chart polski

• Jedna z pięciu polskich ras uznana przez Związek Kynologiczny w Polsce w 1981 r. dzięki pasji i uporowi kilku wybitnych osób, które walczyły o jej odrestaurowanie i zatwierdzenie.
• Dawniej psy te służyły przy polowaniach na sarny, lisy, wilki i zające. Uwieczniane na obrazach przez Kossaka, Brandta i Siemieńskiego.
• Okres na jaki przypadają początki rasy, jest jednak nieznany. Pierwsze dokładne opisy charta polskiego pochodzą z 1600 r. Rodzima nazwa zaczęła być powszechnie używana w XIX w., a ostatecznie jej wzorzec został zatwierdzony przez FCI w 1989 r.
• Utrzymuje się, iż materiałem wyjściowym w hodowli powinny być takie osobniki chartów, które są lub mogą być potomkami psów trzymanych w przedwojennym majątkach na wschodnich rubieżach dawnej Rzeczypospolitej lub na kielecczyźnie.
• Pies silny, muskularny, największy wśród krótkowłosych chartów, o kwadratowej sylwetce.
• Wzrost psa w kłębie 70-80 cm, suki 68-75 cm.
• Głowa mocna, sucha i długa. Oczy ciemne, przenikliwe w spojrzeniu, wyraziste. Uszy przylegające, średniej wielkości, załamane ku tyłowi.
• Szyja długa, silna. Grzbiet prosty, z wyraźnie zaznaczonym kłębem. Klatka piersiowa głęboka, brzuch podkasany. Kończyny długie, muskularne, o zwartych palcach. Ogon długi, zakręcony sierpowato na końcu.
• Włos twardy, krótki, sprężysty.
• Umaszczenie: dopuszcza się wszelkie rodzaje, mniej ceni się umaszczenie pręgowane.
• Pies w pościgu bardzo szybki, wytrwały i zręczny. Usposobienie opanowane i ufne, dostojny w zachowaniu.
• Rasa niepolecana do domów i mieszkań. Trzymana głównie przez hodowców i wielkich miłośników.

Chart rosyjski borzoj

• Krzyżowanie rasy wielu lokalnych psów w typie charta, w tym charta górskiego i charta krymskiego (XVIII w.) Dodane domieszki różnych łajek rosyjskich i owczarka szkockiego collie, przez co borzoj ma widocznie bardziej obfity włos i podobne w barwie umaszczenie.
• Wraz ze zniesieniem pańszczyzny w Rosji i reformami społecznymi w ówczesnych czasach, zainteresowanie rasą zmalało. Ostoją hodowli stał się jedynie majątek Wielkiego Księcia Mikołaja w Perszino koło Moskwy, gdzie nadal urządzano polowania z liczbą 120 osobników jednocześnie.
• Rasa trafiła do Europy w XIX w. jako prezent dla królowej Wiktorii, w latach ’20-tych ub. wieku pokaźną stawkę borzojów zaprezentowano na wystawie.
• Pies wysoki, o eleganckiej i smukłej sylwetce.
• Wzrost psa w kłębie 70-85 cm.
• Głowa długa, silna żuchwa. Oczy w kształcie migdała, ciemne, łagodne w spojrzeniu. Uszy małe, osadzone wysoko, z tyłu głowy, ostro zakończone.
• Szyja długa, umięśniona. Grzbiet wygięty, tworzy łuk. Klatka piersiowa wąska, głęboka. Ogon długi, obficie owłosiony. Kończyny długie i proste.
• Szata długa, obfita i falista.
• Umaszczenie: białe, złote (wszystkie odcienie), czarne, jednobarwne, łaciate.
• Pies o specyficznym sposobie poruszania się, prezentujący siłę i dystynkcję.
• Nieufny w kontakcie z ludźmi, obojętny w kontakcie z innymi psami. Wymaga przestrzeni do wybiegania. Polecany osobom mogącym zapewnić takie warunki.
• Rasa ekskluzywna, kosztowna w utrzymaniu.

Chart szkocki deerhound

• Pies przypomina szorstkowłosego krewnego greyhounda i wilczarza irlandzkiego. Nad pierwszym góruje większymi rozmiarami i mocniejszą budową, od drugiego z kolei jest mniejszy i drobniejszy.
• Przodek rasy to prawdopodobnie chart brytyjski przywieziony na Wyspy przez Fenicjan jeszcze przed Chrystusem.
• Używany do polowań na daniele i jelenie, rozsławiony przez szkockiego pisarza Waltera Scotta, a jednak nie tak liczny w hodowli.
• Pies wysoki. Pożądany wzrost psa w kłębie 76 cm, suki 71 cm.
• Głowa płaska, zwężająca się ku oczom, porośnięta umiarkowanym włosiem, z brodą i obfitymi wąsami.
• Oczy ciemne, łagodne w wyrazie. Uszy osadzone wysoko, załamane ku tyłowi, bez frędzli.
• Szyja długa, bez podgardla. Grzbiet mocny, zad pochyły, szeroki. Ogon długi, u nasady gruby, zakręcony na końcu, z obfitym włosem. Kończyny proste, umięśnione.
• Włos gęsty, szorstki.
• Umaszczenie: jednolite szare (różne odcienie), pręgowane, piaskowe, płowoczerwone z maską, dopuszcza się białe znaczenia na przedpiersiu, palcach i końcówce ogona.
• Dostojny w wyglądzie, o spokojnym usposobieniu. Łagodny, bardzo przyjazny, daje się wychować i jest posłuszny właścicielowi.
• Można go trzymać w miejskich mieszkaniach, gdyż w domu nie jest specjalnie ruchliwy. Uwielbia jednak długie spacery lub ruch przy rowerze.

Greyhound

• Rasa starożytna pamiętająca czasy faraonów.
• Legenda głosi, że psy w typie charta dotarły do Babilonu, Asyrii i Persji przed Judeę, a dalej przywędrowały do Azji Środkowej, Rosji i Afganistanu. W okresie Cesarstwa Rzymskiego wraz z wojskami dotarły na Wyspy Brytyjskie, gdzie stały się ulubieńcami ówczesnych Anglików.
• W czasach Elżbiety I hodowcy wyodrębnili typ szorstkowłosy, który zapoczątkował dalszy rozwój charta szkockiego deerhounda.
• Najszybszy pies wśród chartów – w wyścigach osiągał prędkość do 70 km/h. To dzięki niegasnącemu zainteresowaniu wyścigami trwającymi nieprzerwanie od 1776 r., greyhound jest wciąż szalenie popularny, a nagrody pieniężne za zwycięskie miejsca są niebotycznie wysokie.
• Pies wysoki, silnie zbudowany, o wyniosłej postawie i wielkiej klasie.
• Wzrost psa w kłębie do 76 cm.
• Głowa długa, o płaskiej czaszce. Uszy małe, półstojące, w kształcie płatka róży.
• Szyja silna, wygięta łukowato. Grzbiet długi, umiarkowanie wygięty. Klatka piersiowa pojemna i głęboka. Ogon nisko osadzony, wygięty, zwężający się ku końcowi. Kończyny długie i silne.
• Sierść gęsta, krótka.
• Umaszczenie: białe, płowe, czerwone, błękitne, pręgowane, czarne, czyste lub łaciate.
• Doskonały towarzysz człowieka, o łagodnym charakterze. Pies stworzony do wyścigów, zatem konieczny jest duży ruch i przestrzenie do wybiegania.

Whippet

• Uznawany za miniaturę greyhounda, w sztuce znany już w XV w.
• Rasa wyhodowana na pograniczu Anglii i Szkocji z założeniem podobieństwa do greyhounda, lecz o zdecydowanie mniejszych wymiarach, równie doskonały w biegu.
• Krzyżowanie greyhounda z charcikiem włoskim i niektórymi terierami.
• Whippet osiąga w biegu prędkość ponad 50 km/h, przy eleganckiej i bardziej proporcjonalnej sylwetce od ‘greya’.
• We współczesnych czasach pełni rolę bardziej psa do towarzystwa aniżeli biorącego udział w wyścigach, choć i na tym polu znajduje amatorów.
• Pies nieduży. Idealny wzrost w kłębie 47-51 cm, suki 44-47 cm.
• Głowa długa, wąska. Oczy błyszczące, czujne w wyrazie. Uszy małe, cienkie, w kształcie płatka róży.
• Szyja długa, silna, wygięta łukowato. Klatka piersiowa bardzo głęboka. Ogon długi, zwężający się ku końcowi, lekko zagięty.
• Włos krótki, delikatny, przylegający. Łatwy w pielęgnacji i utrzymaniu.
• Umaszczenie: dopuszcza się wszelkie barwy i dowolne kombinacje.
• Pies łagodny, silnie związany z właścicielem, pojętny.
• Obok charcika włoskiego, pies nadający się do miejskich mieszkań. Wymagane zezwolenie na posiadanie osobnika tej rasy.

Wilczarz irlandzki

• Pies, który dotarł do Irlandii wraz z Celtami ok. III w. p.n.e.
• Przypisywano mu nadludzką inteligencję, intuicję, olbrzymią siłę oraz wierność właścicielowi, która nierzadko kończyła się oddaniem życia w jego obronie. Dodatkowa umiejętność łowiecka uczyniła z niego skarb godny królów.
• Wiek XII poznał rasę na europejskich dworach, później rozsławił ją w Azji. Eksport wilczarza był tak ogromny, że w 1652 r. Cromwell wydał zakaz jego wywozu, gdyż istniały masowe procedery wywożenia osobników na statkach, które przerażająco uszczuplały ich liczebność.
• Wiek XVIII wytępił wilki w Irlandii i tym samym w naturalny sposób wilczarz zanikał. Nastąpiła jednak restauracja rasy, która w wyniku krzyżowań przetrwałych miejscowych wilczarzy ze szkockim chartem deerhoundem, dogiem i chartem rosyjskich stworzyła zwierzę ‘o sylwetce przypominającej greyhounda, większej niż źrebak, okazalszej niż mastif i łagodnej jak spaniel’.
• Największy chart i prawdopodobnie najwyższy pies w ogóle. Wzrost psa nie może być mniejszy niż 79 cm w kłębie. Nie określa się górnej granicy, zatem zdarzają się okazy, które liczą ponad 100 cm.
• Głowa długa, szpiczasta, noszona wysoko. Oczy ciemne, uszy małe, noszone do tyłu.
• Szyja długa, muskularna, bez podgardla. Grzbiet długi, klatka piersiowa bardzo głęboka. Ogon długi, dobrze owłosiony, spuszczony.
• Szata twarda, szorstka, dłuższa na pysku i nad oczami. Nie wymaga pielęgnacji, czasem trzeba go przeczesać.
• Umaszczenie: piaskowe, szare, rude, czarne, białe, płowe, wilczaste, błękitne, pręgowane.
• Pies bardzo majestatyczny, imponuje swoim wyglądem. Łagodny charakter, niekonfliktowy, uwielbiający spacery, czy ruch przy rowerze lub koniu.
• W Polsce spotykany w luksusowych willach, gdzie stanowi atrakcyjną dekorację bądź w gospodarstwach z dużymi ogrodami i przyległymi terenami.