Cechy morfologiczne i znaczenie diagnostyczne pierwotnych zmian skórnych.
GRUDKA
wygląd:
- niewielkie, twarde wykwity,
- występują w obrębie naskórka,
- średnica 1 cm lub mniejsza,
- występuje w skupiskach,
- może tworzyć tarczki rumieniowe lub wysypkę,
- wzniesienie grudki nie zawsze jest widoczne,
- zazwyczaj wyczuwalna palcem po uciśnięciu,
- powierzchnia naskórkowa grudki prawdziwej pozostaje nienaruszona (chyba, że zostanie wtórnie uszkodzona);
znaczenie diagnostyczne:
- występuje w wielu chorobach alergicznych i pasożytniczych (np. alergiczne pchle zapalenie skóry, świerzb),
- wczesne stadium tworzenia się krost,
- może być mylona z wczesną postacią niewielkich wykwitów pęcherzykowych,
- grudki można stwierdzić w przebiegu chorób krostowych (bakteryjne zapalenie mieszków włosowych, pęcherzyca liściasta),
- konieczna ocena warstwy rogowej naskórka ponad wykwitami skórnymi.
KROSTA
wygląd:
- małe, okrągłe lub większe, asymetryczne wykwity skórne,
- jama krosty wypełniona wysiękiem zapalnym (ropnym),
- umiejscowione - powierzchownie (tuż pod warstwą rogową - krosty podrogowe) lub głębiej (aż do tkanki podskórnej - krosty głębokie),
- żółte, rumieniowe, krwotoczne,
- na skutek uszkodzenia krosty może powstać powierzchowna nadżerka lub martwicze przetoki w przypadku krost głębokich;
znaczenie diagnostyczne:
- krosty podrogowe występują - w powierzchownych, bakteryjnych zapaleniach skóry (gronkowcowe powierzchowne zapalenie skóry, zapalenie mieszków włosowych); w pęcherzycy liściastej; w podrogowych dermatozach krostowych,
- krosty głębokie obserwuje się przy głębokim, ropnym zapaleniu skóry (szczególnie grzybicznym, np. sporotrichozy),
- krosty jałowe występują w pęcherzycy liściastej.
PĘCHERZYK
wygląd:
- okrągły wykwit naskórkowy,
- wypełniony przejrzystym płynem,
- pęcherze to duże pęcherzykowe wykwity skórne,
- ‘kopuła’ pęcherzyków lub pęcherzy psów, i kotów - bardzo delikatna, łatwo ulega uszkodzeniom,
- pęcherzyki - zmiany krótkotrwałe,
- ‘zmiany pęcherzykowo-krostowe’ - przy jednoczesnym występowaniu pęcherzyków i krost;
znaczenie diagnostyczne:
- pęcherzyki - pojawiają się na skutek kontaktowego podrażnienia lub oparzenia,
- pęcherze - występują przy pęcherzycy zwykłej i pemfigodzie pęcherzowym (autoimmunologiczne choroby skóry, w obrębie naskórka tworzą się szczeliny),
- wykwity pęcherzykowo-krostowe związane są - z podrogowym krostowym zapaleniem skóry, pęcherzycą liściastą, pęcherzycą rumieniową, zmianami polekowymi.
BĄBEL
wygląd:
- okrągłe, uwypuklone wykwity,
- zazwyczaj o płaskiej powierzchni,
- najczęściej zmiany rumieniowe powstałe na skutek miejscowego obrzęku;
znaczenie diagnostyczne:
- możliwy związek ze skórnymi reakcjami anafilaktycznymi (pokąsanie przez owady, alergia na leki, alergia pokarmowa, podrażnienie kontaktowe),
- klasyczny bąbel jako dodatnia reakcja na podanie alergenu w testach śródskórnych,
- bąble u psów i kotów w większości alergicznych chorób skóry powstają rzadko.
PLAMKA
wygląd:
- okrągłe lub nieznacznie asymetryczne obszary skóry,
- charakteryzują się przebarwieniem, odbarwieniem, zarumienieniem;
znaczenie diagnostyczne:
- plamki przebarwieniowe występują - sporadycznie w przebiegu zaburzeń wydzielania wewnętrznego (np. przy nadczynności kory nadnerczy, guzie z komórek Sertoliego, niedoczynności tarczycy),
- plamki przebarwieniowe - ostatnie stadium gojenia się okrągłych, powierzchownych nadżerek (np. powierzchowne gronkowcowe zapalenie skóry),
- plamki przebarwieniowe - charakterystyczne dla wielu ras psów, bardziej widoczne w wieku szczenięcym (plamki młodzieńcze zanikają przed okresem dojrzewania, mogą pojawiać się ponownie),
- plamki rumieniowe - w wielu dermatozach o ostrym przebiegu,
- plamki odbarwieniowe - duże, nazywane plamami (bielactwo, rzadziej przy niedoczynności tarczycy).
GUZEK
wygląd:
- zwarte, okrągłe wykwity skórne,
- mogą się powiększać do głębszych warstw skóry,
- powierzchnia guzków niezmieniona lub pokryta wrzodami,
- powstają w wyniku nacieku komórek lub rozrostu w obrębie skóry;
znaczenie diagnostyczne:
- możliwy charakter ziarniniakowaty (zapalny) lub nowotworowy (wtedy zwany guzem),
- rozpoznanie przyczyny na podstawie badania histopatologicznego,
- zaburzenia o charakterze guzkowatym - modzele, ziarniniak z wylizywania, guzkowe zapalenie tkanki podskórnej, histiocytoma.
