Otyłość jest stanem nadmiernego nagromadzenia tłuszczu w organizmie.
OTYŁOŚĆ
- Najczęstsze zaburzenie żywieniowe u zwierząt.
- Otyłość zwyczajna i prosta - tkanka tłuszczowa prawidłowo rozmieszczona w ciele.
- Otyłość dystroficzna - patologiczne rozmieszczenie tłuszczu w organizmie.
- Psy z nadczynnością kory nadnerczy - tkanka tłuszczowa odkłada się w okolicy grzbietowej barków i w jamie brzusznej.
- Otyłość hiperplastyczna - zwiększona ilość komórek tłuszczowych na tle genetycznym; przekarmianie we wczesnym okresie życia.
- Otyłość hipertroficzna - zwiększona ilość komórek tłuszczowych u zwierząt dorosłych; bardziej rozpowszechniona.
- Zarys żeber powinien być bez problemu wymacany.
- Przy otyłości - żebra pokryte warstwą tłuszczu podskórnego.
- Przy zbyt niskiej masie ciała (bez potrzeby omacywania) - żebra widoczne.
- Psy starsze, otyłe - ilość tłuszczu może być magazynowana w okolicy grzebienia biodrowego.
- Koty - tłuszcz zgromadzony na brzusznej stronie jamy brzusznej może być pomocny w ocenie otyłości (może być mylony z gruczołem sutkowym).
- Rozpoznanie otyłości jest subiektywne - otyłość ponad 15% masy ciała powinna być leczona z uwagi na potencjalną szkodliwość.
- Uogólnione obrzęki (puchlina) lub powiększenie obrysu jamy brzusznej dowolnego tła - można pomylić z otyłością.
- Przy otyłości - uczucie luzu omacywanej podskórnej tkanki tłuszczowej.
- Przy obrzękach tkanki podskórnej - zagłębienia po naciśnięciu.
PATOFIZJOLOGIA WZROSTU MASY CIAŁA
- Nadmierne spożywanie przez dłuższy czas nadmiernych ilości kalorii.
- Efekt przekarmiania, ograniczenia aktywności ruchowej lub obie przyczyny jednocześnie.
- Rola drugorzędna - czynniki genetyczne, endokrynne i socjalne.
- Otyłość to proces dwuetapowy.
- W pierwszym stadium (dynamicznym) tłuszcz gromadzi się z uwagi na nadmiar spożywanej energii (zbyt duża ilość kalorii).
- W drugim stadium (statycznym) następuje bilansowanie energii spożywanej z wydatkowaną.
- Zwierzę na tym etapie, prowadzące dodatkowo spokojny tryb życia - może spożywać niską ilość kalorii.
- Właściciele zwierząt, będących w drugiej fazie otyłości - w trakcie wywiadu mówią prawdę - ich zwierzę zjada dziennie niewielkie porcje pożywienia.
- Spożywanie pokarmu kontrolowane jest przez ośrodek głodu i sytości (podwzgórze), które jak gdyby ‘ustawiają’ masę ciała na określonym poziomie.
- Na tzw. ‘ustawienie’ masy ciała mogą mieć wpływ: czynniki psychologiczne, rodzaj składników pokarmowych, dostępność i smakowitość pokarmu, choroby metaboliczne/endokrynologiczne lub czynniki społeczne (współzawodnictwo, zachęcanie do jedzenia).
- Bezczynność, nuda, nerwowość - zachęcają do spożywania większych porcji pokarmu.
- Zjadanie pokarmu tłustego, smakowitego, słodkiego, o wysokiej zawartości tłuszczu i węglowodanów w efekcie prowadzi do otyłości.
- Stany patologiczne predysponujące do rozwoju otyłości: niedoczynność tarczycy, nadczynność kory nadnerczy, zmiany w obrębie mózgu i podwzgórza lub insulinoma (nowotwór).
- Bezpośrednią przyczyną - bezwzględnie - pozostaje nadmierne spożycie energii.
- Leczenie polega na wprowadzeniu odpowiedniej diety oraz aktywności fizycznej.
- Rasy predysponowane: cocker spaniel, cairn terrier, west highland white terrier, terier szkocki, owczarek szkocki, labrador retriever.
- Sporadycznie: sealyham terrier, foksterier, bokser.
- Dalej, zwierzęta starsze, po zabiegach kastracji i sterylizacji.
PRZYCZYNY OTYŁOŚCI
- Wzrost ilości spożywanej energii i obniżona aktywność fizyczna.
- U psów: niedoczynność tarczycy, nadczynność kory nadnerczy.
- Dodatkowo, przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami, które wpływa na przyrost masy ciała i otyłość.
POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE - WZROST MASY CIAŁA I OTYŁOŚĆ
- Wyliczenie rzeczywistego spożycia energii.
- Koniecznie - profil biochemiczny osocza, badanie morfologiczne krwi, badanie moczu.
- Przy podejrzeniu niedoczynności tarczycy - oznaczenie stężenia tyroksyny całkowitej (T4).
- Przy podejrzeniu nadczynności kory nadnerczy - inne objawy, jak wielomocz/nadmierne pragnienie, osłabienie, wyłysienie, obwisły brzuch.
- Tutaj, test stymulacji hormonem adrenokortykotropowym lub test hamowania niskimi dawkami deksametazonu, test hamowania wysokimi dawkami deksametazonu, badanie aktywności endogennego hormonu adrenokortykotropowego i badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej.
