Całkowita zawartość wody w organizmie wynosi ok. 60% masy ciała u dorosłych zwierząt z prawidłową budową ciała. Woda ta znajduje się w przestrzeni wewnątrzkomórkowej (ok. 40% masy ciała) i zewnątrzkomórkowej (ok. 20% masy ciała). Płyn zewnątrzkomórkowy to składowa płynu śródmiąższowego (ok. 15% masy ciała) i płynu wewnątrznaczyniowego (ok. 5% masy ciała). Płyn wewnątrznaczyniowy jest płynem najbardziej podatnym na nagłe przyrosty objętości i/lub nagłe straty.
DEFINICJE
- Wielomocz (poliuria) - dobowa produkcja moczu, która przekracza 50 ml/kg m.c..
- Wzmożone pragnienie (polidypsja) - pobieranie wody w ilości większej niż 100 ml/kg m.c. na dobę.
PATOFIZJOLOGIA
- Utrzymanie fizjologicznej objętości płynu wewnątrznaczyniowego przez organizm jest niezbędne, aby utrzymać ciśnienie, które pozwala na krążenie krwi z serca do tkanek i z powrotem do serca.
- Odwodnienie to zmniejszenie objętości całej wody, która znajduje się we wszystkich przestrzeniach wodnych w organizmie.
- Hipowolemia i hiperwolemia dotyczą wyłącznie przestrzeni wewnątrznaczyniowej.
- Woda zawarta w organizmie może przemieszczać się pomiędzy przestrzeniami - wewnątrznaczyniową, śródmiąższową i wewnątrzkomórkową - dla utrzymania odpowiedniej objętości płynów w naczyniach krwionośnych.
- Dzięki odpowiedniemu nawodnieniu komórek mogą zachodzić wszelkie procesy metaboliczne.
- Pragnienie to apetyt na wodę, regulowany przez ośrodek pragnienia znajdujący się w podwzgórzu.
- Nadmierne straty wolnej wody następują często przy biegunce, zianiu towarzyszącemu schorzeniom układu oddechowego i/lub wielomoczu.
- Procesy, które bilansują gospodarkę wodną w nerkach kontrolowane są przez ADH - hormon antydiuretyczny.
- Wzmożone pragnienie i nie towarzyszący temu wielomocz powoduje obrzęk tkanki śródmiąższowej przez nadmiar płynu w przestrzeni wewnątrznaczyniowej.
- Przy nadmiernych stratach wody, które przekraczają ilość wody przyswajanej - zmniejsza się całkowita zawartość wody w organizmie, czego konsekwencją jest odwodnienie tkanek i upośledzenie metabolizmu wewnątrzkomórkowego.
- W warunkach fizjologicznych ilość wody pobieranej musi być zrównoważona z rozmiarem straty płynów.
PODSTAWOWE INFORMACJE
- Na podstawie wywiadu odróżnia się poliurię/polidypsję od dysurii (bolesne oddawanie moczu, kropelkowanie, przerywany strumień), częstomoczu i nietrzymania moczu.
- Najlepszą metodą określającą poliurię jest oznaczenie ciężaru właściwego moczu.
- Ważne są pytania nt. częstotliwości i pozycji oddawania moczu przez zwierzę, objawów parcia przy mikcji i wyglądu moczu.
- Zwierzę z wielomoczem - prawidłowa pozycja do oddawania moczu, zachowanie zdolności do świadomego rozpoczynania i przerywania mikcji w trakcie spaceru.
- Zwierzę z dysurią - trudność w oddawaniu moczu, zmieniona barwa moczu (ciemna lub czerwona).
- Zwierzę z nietrzymaniem moczu - prawidłowe oddawanie moczu na spacerze; w innych sytuacjach, nieświadome kropelkowanie bez przyjmowania pozycji do mikcji.
BADANIA LABORATORYJNE
- badanie morfologiczne krwi,
- oznaczenie profilu biochemicznego surowicy,
- przeprowadzenie ogólnego badania moczu z posiewem moczu i antybiogramem,
- u kotów - oznaczenie tyroksyny.
BADANIE RADIOLOGICZNE I ULTRASONOGRAFICZNE JAMY BRZUSZNEJ
- Badania obrazowe jamy brzusznej mają kluczowe znaczenie w ocenie budowy nerek.
Dodatkowo, w przypadku nadal nieustalonej przyczyny poliurii/polidypsji - przeprowadza się test odstawienia wody prosty lub zmodyfikowany (wydłużony i postępujący) i test reakcji na podanie egzogennego ADH.
