Od wzmożonego apetytu musimy też umieć odróżnić spaczone łaknienie.
DEFINICJE
- Wzmożony apetyt (polifagia) - to zjawisko pobierania pokarmu w ilościach przekraczających szacowaną albo wyliczoną dawkę dzienną pożywienia.
- Spaczone łaknienie - chęć do spożywania substancji, które nie stanowią naturalnego pokarmu, tj. rośliny, glebę.
- Przejadanie się - często wynika z otyłości, tj. psychogennej formy nabytej polifagii.
PATOFIZJOLOGIA
- Wzmożony apetyt jest wynikiem chorób, które blokują aktywność ośrodka sytości i stymuluję ośrodek łaknienia.
- Do najważniejszych chorób u małych zwierząt zaliczymy - nadczynność tarczycy, nadczynność kory nadnerczy, cukrzycę, zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki, czy zespół pierwotnych zaburzeń wchłaniania w jelitach.
- Powyższe choroby prowadzą do zaników mięśniowych i polifagii.
- Niektóre z leków, jak glikokortykosteroidy albo leki przeciwdrgawkowe (fenytoina, fenobarbital, prymidon) - stymulują bezpośrednio aktywność ośrodka łaknienia.
- Pierwotnie wzmożony apetyt wynika wprost ze zniszczenia ośrodka sytości w pniu mózgu.
- To zaburzenie bezpośrednio powoduje znaczną otyłość - jest jednak rzadko spotykane.
- Przejadanie, które prowadzi do otyłości - jest kolejnym przykładem pierwotnej polifagii.
- Jest to efekt nieprawidłowych nawyków żywieniowych, chociaż istotnie - w przypadku niektórych ras, jest to cecha genetyczna.
- Otyłe zwierzęta jak gdyby tracą część mechanizmów regulujących właściwe pobieranie pokarmu.
- Zdrowe zwierzęta, u których nagromadził się tłuszcz - mają mniejszą chęć do pobierania pokarmu.
- Otyłe zwierzęta, mimo nagromadzenia dużych zapasów tkanki tłuszczowej - pobierają pokarm z taką samą chęcią.
KLASYFIKACJA I PRZYCZYNY WZMOŻONEGO APETYTU
PIERWOTNIE WZMOŻONY APETYT:
- uszkodzenie ośrodka sytości - rzadko (nowotwór, uraz, zakażenie),
- tło psychogenne (przekarmianie);
WTÓRNIE WZMOŻONY APETYT:
- zwiększone tempo metabolizmu (nadczynność tarczycy, niska temperatura otoczenia),
- zaburzenia nasilające katabolizm (nadczynność kory nadnerczy, cukrzyca, zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki, zespół złego wchłaniania; hipoglikemia; dieta niskokaloryczna),
- wpływ leków (glikokortykosteroidy, leki przeciwdrgawkowe).
POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE
- Najczęściej obserwuje się wtórnie wzmożony apetyt.
- Każda z przyczyn polifagii prowadzi do przyrostu masy ciała - za wyjątkiem tych chorób ze zwiększonym tempem metabolizmu lub zaburzeń katabolicznych.
- Diagnostykę należy rozpocząć od ustalenia, czy masa ciała zwierzęcia zwiększa się, zmniejsza, czy pozostaje bez zmian.
- Przy utracie masy ciała konieczne jest ustalenie przyczyny powodującej niedobory energetyczne lub zaburzenia zwiększające tempo metabolizmu.
- Badanie kliniczne i wywiad pozwolą na wykrycie pozostałych objawów towarzyszących polifagii, tj. wzmożonego pragnienia, wielomoczu, biegunki, nerwowości, czy przyspieszonej pracy serca.
- Dodatkowo, konieczne jest wykonanie badania morfologicznego krwi, profilu biochemicznego surowicy i badania ogólnego moczu.
- Dla potwierdzenia nadczynności tarczycy i nadczynności kory nadnerczy z kolei - stężenia tyroksyny w surowicy i stężenia kortyzolu w osoczu przed podaniem ACTH, i po podaniu ACTH.
- U zwierząt z chorobami przewodu pokarmowego prowadzącymi do polifagii - obserwuje się biegunkę i duże porcje nieprawidłowo uformowanego stolca.
- U zwierząt ze zwiększoną masą ciała konieczne jest ustalenie przyczyn pierwotnej polifagii.
- Spożywanie zbyt dużych ilości pożywienia przez zwierzę i przekarmianie przez właściciela to najczęstsze z przyczyn w tej kategorii.
