Dla opiekunów dobry apetyt u zwierzęcia to przejaw zdrowia. Wszelkie odchylenia są zatem przez nich zauważalne. Mechanizmy regulujące pobieranie jedzenia powinny być jednak wytłumaczone na przykładzie zwierząt zdrowych.
DEFINICJA
- Głód - potrzeba lub chęć spożycia pokarmu; powiązany z rytmicznymi i intensywnymi skurczami żołądka; po usunięciu żołądka nadal występuje psychiczne odczucie głodu i poszukiwanie pożywienia.
- Apetyt - uczucie głodu skierowane na konkretny rodzaj jedzenia; wyznacznik jakości pobierania pokarmu, a nie ilości, jak w przypadku odczucia głodu.
- Sytość - przeciwieństwo głodu; oznaka pobrania sycącego pokarmu - pokrywającego zapotrzebowanie zwierzęcia na substancje odżywcze i energię.
NEUROLOGICZNE MECHANIZMY REGULACYJNE
- Ośrodki głodu i sytości znajdują się w podwzgórzu.
- Stymulacja tych obszarów oznacza niepohamowaną potrzebę szukania i zjadania pożywienia.
- Brzuszno-przyśrodkowe neurony w podwzgórzu są odpowiedzialne za uczucie głodu.
- Uszkodzenie tych neuronów prowadzi do całkowitego braku zainteresowania pokarmem, a w rezultacie postępującą utratą masy ciała.
- Za neurologiczną kontrolę spożywania pokarmu odpowiedzialne są również inne mechanizmy w ośrodkach położonych wyżej od podwzgórza.
- Te inne ośrodki to ciało migdałowate (główna część węchomózgowia) oraz obszary korowe kory mózgowej (popęd do poszukiwania jedzenia w chwili odczucia głodu) - oba ośrodki silnie sprzężone z podwzgórzem.
ŻYWIENIOWE MECHANIZMY REGULACYJNE
- Regulacja żywieniowa odgrywa bardzo istotną rolę.
- Odżywienie organizmu wpływa na aktywność ośrodka głodu w podwzgórzu.
- Nadmiar zapasów substancji odżywczych zwiększa aktywność ośrodka sytości, małe rezerwy żywieniowe uaktywniają chęć do pobierania pokarmu.
- Stężenie glukozy i aminokwasów we krwi również wpływa na ograniczenie aktywności danego ośrodka.
- Ośrodek sytości ‘koncentruje się’ właśnie na glukozie i aminokwasach we krwi, regulując w ten sposób proces pobierania pokarmu.
- Na częstotliwość pobierania pożywienia wpływ mają także metabolity tłuszczów.
- Im większa ilość tkanki tłuszczowej, tym mniejsza częstotliwość pobierania jedzenia.
- Rolę regulacyjną pełni też sam przewód pokarmowy.
- Nawyki żywieniowe mają duże znaczenie, a oprócz nich także te krótkotrwałe bodźce fizjologiczne, pochodzące z samego układu pokarmowego.
- Rozciągnięcie ściany żołądka i jelit hamuje proces pobierania pokarmu.
- Dodatkowo, na brak łaknienia wpływają sygnały powstałe z nadmiernego rozciągnięcia jamy otrzewnej, czy bodźce żywieniowe z wątroby.
- Choroby wątroby, żołądka, jelita cienkiego i jamy otrzewnej - bardzo często przebiegają z brakiem łaknienia.
- Przedni odcinek przewodu pokarmowego pełni również rolę regulacyjną w procesie pobierania pożywienia.
- Żucie, wydzielanie śliny, smakowanie i połykanie wykazują działanie hamujące na ośrodek głodu w chwili, kiedy dostateczna ilość pokarmu przedostanie się przez jamę ustną.
- Te właśnie bodźce początkowego odcinka przewodu pokarmowego wpływają również na ograniczenie jedzenia przez zwierzęta, u których przetoki w przełyku nie pozwalają na docieranie pokarmu do żołądka.
