DEFINICJA
- Wysoka gorączka (hiperpyreksja) przekracza 40,5 st. C.
- Gorączka okresowa - prawidłowa temperatura występująca na przemian z okresami jej wzrostu (każdego dnia).
- Gorączka zwalniająca - znaczne zmiany temperatury każdego dnia z najniższą również przekraczającą prawidłową wartość.
- Gorączka nawracająca - okresy z podwyższoną temperaturą przedzielone okresami z temperaturą prawidłową (od 1. dnia do kilku dni).
- Gorączka septyczna - znaczne dzienne wahania temperatury ciała.
REGULACJA TEMPERATURY CIAŁA
- Prawidłowa temperatura jest utrzymywana przez organizm poprzez odpowiednie bilansowanie procesów wytwarzania i utraty energii.
- Przy stratach ciepła większych niż ilość wytwarzanej energii - temperatura ciała obniża się i na odwrót.
- Utrata ciepła z organizmu psa i kota zachodzi przede wszystkim przez promieniowanie, i parowanie.
- Zwierzęta nie mają możliwości szybkiego usuwania nadmiaru ciepła przez skórę z uwagi na sierść i brak gruczołów potowych.
- W skórze znajdują się receptory czuciowe, które rejestrują odczuwanie zimna i ciepła (obwodowe odczuwanie temperatury).
- W rdzeniu kręgowym, narządach trzewnych jamy brzusznej, wewnątrz i wokół dużych naczyń żylnych w górnej części jamy brzusznej, i klatki piersiowej - znajdują się receptory, które rejestrują głęboką temperaturę.
- Ośrodek termoregulacji ustawiony jest na wartości temperatury 38,3-38,8 st. C.
- Jeśli temperatura ciała jest zbyt niska - uruchamiają się mechanizmy zwiększające ciepłotę (skurcz obwodowych naczyń krwionośnych, nasilenie aktywności mięśni - drżenia mięśniowe, nastroszenie włosów).
- Kiedy ciało ma zbyt dużą temperaturą - uruchamiają się mechanizmy o odwrotnym działaniu (zianie, osłabienie aktywności mięśni, rozszerzenie obwodowych naczyń krwionośnych).
- W każdej sytuacji uruchamiają się mechanizmy regulujące temperaturę i przywracające ją do punktu nastawczego.
ROLA GORĄCZKI
- Nie jest pewnym, że gorączka ma pozytywny wpływ na organizm ludzki lub zwierzęcy.
- Podejrzewa się jej korzystne działanie ze względu na to, że stanowi stały element reakcji na choroby i zakażenia.
- Przy zwiększonej ciepłocie - istotnie, szybciej przebiega produkcja przeciwciał.
- Przy hipertermii spowalnia się wzrost niektórych nowotworów.
- Przy krytycznych wartościach temperatury dochodzi jednak do trwałych zmian - układ krzepnięcia, układ krwiotwórczy, przewód pokarmowy, nerki, układ krążenia, układ oddechowy, ośrodkowy układ nerwowy.
- Do trwałego uszkodzenia mózgu może dojść przy długo utrzymującej się temperaturze 41,5 st. C.
POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE
- Przyczynę gorączki, która wynika z ostrego stanu zapalnego - zazwyczaj lokalizuje się przez badanie kliniczne.
- Istnieją jednak przypadki gorączki o niewiadomej lub niejasnej przyczynie (FUO - fever of unknown origin).
Trzy podstawowe cechy gorączki o nieznanej przyczynie:
- trwa co najmniej 2 tygodnie,
- temperatura przekracza prawidłowe wartości o 0,8 st. C.,
- niejasna etiologia.
Przypadki FUO u ludzi:
- 30-40% - wynika z zakażenia,
- 20-30% - z choroby nowotworowej,
- 10-20% - z zaburzeń reumatologicznych,
- 15-20% - ze zróżnicowanych przyczyn,
- 5-15% - z nierozpoznanych przyczyn.
Ważne!
- W medycynie weterynaryjnej obserwuje się podobne przedziały.
- Najistotniejsze u małych zwierząt objawy gorączki obserwuje się przy zakażeniach, chorobach o podłożu immunologicznym lub nowotworach.
Częste przypadki FUO u zwierząt:
psy:
- zależne od obszaru geograficznego,
- układowe choroby grzybicze,
- zakażenia grzybicze,
- zakażenia riketsjami,
- zapalenie wsierdzia,
- odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- zamknięte ropomacicze,
- zapalenie gruczołu krokowego,
- ropniak opłucnej,
- ropnie w innych miejscach;
koty:
- choroby wirusowe (częstsze niż bakteryjne) - FeLV, FIP, FIV.