Glikol etylenowy jest metabolizowany do kwasu glikolowego, aldehydu glikolowego, kwasu glikoksalowego i kwasu szczawiowego.
Ważne!
- Kwas szczawiowy może łączyć się z wapniem, tworząc kryształy wapnia.
- Kryształy wapnia wytrącają się w kanalikach nerkowych i w naczyniach włosowatych różnych narządów.
- Po pojedynczym spożyciu maksymalne stężenie substancji we krwi jest osiągane w czasie 1-4 godz. od spożycia.
- W czasie 16-24 godz. od spożycia prawie cała substancja jest wydalana lub metabolizowana.
- Podczas płukania żołądka wymiociny oraz pozyskany płyn mogą mieć kolor jasnozielony - spożycie płynu odmrażającego.
Źródła
- płyny odmrażające,
- rozpuszczalniki,
- środki odrdzewiające,
- roztwory do wywoływania klisz,
- płyny utrwalające stosowane w wyprawianiu zwierząt.
Dawki toksyczne
- psy - 4-6 ml/kg,
- koty - 1,5 ml/kg.
Wywiad
- możliwość narażenia zwierzęcia na kontakt (bezpośredni, pośredni),
- zwierzę porusza się, jakby było pijane,
- możliwy jadłowstręt, apatia,
- możliwe drgawki, wymioty.
Objawy kliniczne - trzy fazy zatrucia
ETAP I:
objawy neurologiczne:
- łagodna depresja,
- niezborność, chodzenie na nadgarstkach,
- neuropatia obwodowa (uszkodzenia nerwów obwodowych),
- nadmierne pobudzenie, otępienie,
- śpiączka, śmierć;
pozostałe objawy kliniczne:
- jadłowstręt,
- wymioty,
- hipotermia,
- poliuria, polidypsja,
- u kotów - depresji często towarzyszy wypadnięcie trzeciej powieki;
objawy widoczne w czasie 30 min. do 12 godz. po spożyciu;
ETAP II:
- objawy niewydolności sercowo-oddechowej,
- tachypnoe,
- tachykardia;
objawy widoczne w czasie 12-24 godz. po spożyciu;
ETAP III:
- objawy uszkodzenia nerek,
- ciężka depresja,
- wymioty, biegunka, odwodnienie,
- mocznica,
- niewydolność nerek ze skąpomoczem;
badanie palpacyjne brzucha może wykazać bolesne i powiększone nerki.
Badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej:
- może wykazać dużo wyższą echogeniczność nerek (związek z nefrozą w wyniku obecności glikolu etylenowego),
- może wskazać objaw zwany ‘objawem halo’ (zwiększona echogeniczność kory i rdzenia nerek, i jednoczesne występowanie obszarów o niskiej echogeniczności na granicy kory i rdzenia, a także w samym rdzeniu).
Ważne!
- fizjologicznie - echogeniczność nerek jest najniższa, śledziony - najwyższa;
- ok. 4 godz. od zatrucia - echogeniczność nerek jest większa od echogeniczności wykazywanej przez wątrobę; równa echogeniczności wykazywanej przez śledzionę;
- zwierzę na etapie III zatrucia glikolem etylenowym, z ostrą niewydolnością nerek - może być widoczny ‘objaw halo’.
Wykluczenie innych chorób o podobnych objawach (rozpoznanie różnicowe):
- ostra niewydolność nerek wywołana innymi czynnikami,
- różnicowanie drgawek różnego tła.
Rokowanie
- jakiekolwiek objawy kliniczne - rokowanie niepomyślne,
- badanie zwierzęcia w czasie 1-2 godz. od spożycia - rokowanie ostrożne,
- zatrucie celowe (spożyta duża ilość, 4x dawka śmiertelna) - rokowanie niepomyślne,
- ‘objaw halo’ przy badaniu USG - rokowanie niepomyślne.
Ważne!
- Rokowanie zależne od ilości spożytego glikolu etylenowego.
- W ciągu 12 godz. od spożycia mogą wystąpić śpiączka i śmierć.
- Działanie odtrutki jest szybko znoszone.
- Odtrutka nie jest w stanie wystarczająco zahamować dehydrogenazy alkoholowej.
Leczenie zależne od oceny sytuacji.
Niezwłoczne podanie odtrutki: 4-metylopirazolu albo etanolu.
Wywołanie wymiotów.
Płukanie żołądka.
Podanie węgla aktywowanego.
Podanie środków przeczyszczających (nie zawierających magnez w przypadku pacjentów neurologicznych) po 30 min od podania węgla aktywowanego.
Dializa otrzewnowa.
Nie należy podawać dwuwęglanów sodu.
Pamiętaj!
Lekarz weterynarii ma obowiązek poinformować Cię o rokowaniach i kosztach leczenia.
Twój obowiązek - świadomie pytać, prosić o wytłumaczenie wszystkiego, co jest niejasne, niezrozumiałe.
Kontakt lekarz - właściciel to pomoc dla zwierzęcia.
