W listopadzie na wodzie i w górach

Listopad to czas wzmożonego przemieszczania się. Odwiedzamy groby bliskich, świętujemy naszą niepodległość. Aktywność przybiera kształt okazjonalnych biegów, marszów, konsumpcji gęsiny i rogali świętomarcińskich na powietrzu. Zapętla się rok. W przyrodzie również.

WODA

• Na wodzie i wokół niej coraz bardziej pusto.
• Nad brzegami podsychają oczerety.
• Jesienne wiatry szarpią i rozrywają blaszki lilii wodnych pływających po wodzie.
• Zieloność utrzymuje się na większych jeziorach, w których temperatura obniża się powoli.
• Na dno wód opadły zimujące pączki wielu roślin - niektórych rdestnic, wywłóczników, rogatek i pływaczy.
• W tym niezamarzającym środowisku przezimują do następnej wiosny.
• Niektóre z roślin, jak żabiściek, wytworzą pączki zimujące na gałązkach bezlistnych pędów.
• Jeszcze inne z kolei w całości opadają pod wodę.
• Głębiej zanurza się rzęsa, osoka kolczasta, czy moczarka kanadyjska.
• Życie drobnych bezkręgowców zupełnie zanikło.
• Zdecydowanie łatwiej dostrzec je w mule dennym niż w wodzie.
• Trwa okres jesiennego tarła wśród ryb.
• Większość ptactwa rodzimego odleciało na południe.
• Trwają jeszcze przeloty ptaków z północy.
• Nadal trwa tarło łososia, trocia i pstrąga strumieniowego.
• Zaczyna się tarło siei i sielawy.
• Ptasią wędrówkę rozpoczynają zimorodki.
• Na całą zimę przy nie zamarzniętych strumykach zatrzymają się u nas osobniki z północy.
• Na rodzimych wodach na przelotach zatrzymają się również stada gągołów i traczy nurogęsi.
• Nad Bałtykiem dadzą się spotkać stada świstuni.
• Na większych jeziorach - nadlatujące z Północy łyski.
• Do odlotu szykuje się perkoz dwuczuby.

GÓRY

• Śnieg spotkać można już niemal wszędzie.
• Jeśli znika, to na bardzo krótko.
• Świat roślinny zubożał.
• Nie odnajdujemy w nim życia.
• Drzewa szpilkowe nadal zdobią krajobraz ciemną zielenią.
• Czernieją płaty kosówki.
• W końcu listopada rozpocznie się okres rui u kozicy.
• Dalej na południe odlatuje pliszka górska.
• Zdarza się, że poszczególne ptaki zostają w kraju przez całą zimę.

Zatoczyliśmy koło, pisząc o faunie i florze, i naszym ludzkim odnajdywaniu się w tych dwóch światach. Wraz z szybkim upływem dnia, czekamy na piękny przedświąteczny czas. Po nim dnia zacznie przybywać, zacznie mrozić lub przyjdzie odwilż. Słońce inaczej będzie grzać. Tyle jeszcze przed nami. Tyle dobrego.