Aura jesiennych wichur strącających liście z drzew i krzewów, leśna cisza i deficyt dziennego światła:
- Liście pozostają jedynie na dębach i grabach, na odrostach korzeniowych i na dolnych gałęziach.
- Grubość pokładu liści na ziemi będzie przybierać z każdym dniem.
- Nadziemne części roślin zielnych obsychają - substancje pokarmowe cofane są do narządów spichrzowych tj. kłączy, bulw i cebul.
- Bory tylko nieznacznie zmienią swój wygląd.
- W lasach liściastych masowo opadają liście.
- W borach szpilki tracą tylko modrzew i te z drzew szpilkowych w sąsiedztwie osik, i brzóz.
- Dojrzewają ostatnie szyszki świerków, sosen i modrzewi oraz szyszkojagody jałowca.
- W borach bagiennych na mchach torfowych dojrzewają czerwone jagody żurawiny.
- Właśnie teraz nabierają one charakterystycznego orzeźwiającego smaku.
- Z grzybów kapeluszowych w samym listopadzie pozostało już niewiele okazów.
- Kwiatów nie ma żadnych.
- Wszystko przekwitło i wydało owoce.
- W lasach dominuje sczerniały i poschnięty koloryt.
- Żywa zieleń dominuje już tylko na błyszczących liściach borówki brusznicy, na drobnolistnych pędach widłaków i na mchu.
- Teraz mchy rzucają się w oczy i zamiast kwiatów to one przykuwają uwagę.
- W suchych borach sosnowych w runie przeważają porosty, tworzące na dnie lasu szare i wielkie plamy.
- Kwitnących roślin zielnych nie ma, porosty natomiast rozrastają się wspaniale.
- Pośród fauny leśnej ustala się porządek zimowy.
- Większość bezkręgowców pozostaje już we śnie zimowym.
- Większość ptactwa nie zimującego w kraju - odleciała.
- Pod koniec listopada na nasz teren zlatują gatunki z północy i wschodu.
- Wrony, gawrony i szereg innych ptaków odleciały na południe.
- Na ich miejsce zleciały wrony, gawrony i pozostałe, które zimują w Polsce.
- Trwa ruja u dzików.
- Zimę spędzą, łącząc się w stada.
- W borach mieszanych i szpilkowych, najczęściej w borach świeżych - króluje o tej porze najpospolitszy z mchów - rokiet pospolity.
- Masowo występuje także gaik błyszczący, widłoząb falisty, czy piórosz.
- W suchych borach sosnowych, w których przeważają porosty i wrzos - mchów jest zdecydowanie mniej.
- Z porostów tworzących największe płaty o zielonkawoszarej barwie dominuje chrobotek leśny.
- Z innych porostów w borach chrobotkowych wzrok przykuwa płucnica, popularnie zwana ‘mchem islandzkim’.
- Na sosnach i świerkach dojrzewają resztki nasion.
- Dojrzewają też szyszkojagody jałowca.
- O zmroku można wychwycić loty samców motyli - piędzika siewieraka i piędzika przedzimka.
- Rójka u tych motyli trwać będzie do końca miesiąca.
- Odlatuje rudzik, choć czasem pojedynczo przezimuje w kraju.
- W sen zimowy zapadają jeże i smużki.
- Do zimowej drzemki szykuje się mysz leśna.
- Dziki gromadzą się w większe stada.
- Odyńce (samce) właśnie w tym czasie staczają z sobą zacięte walki.
Poranki lub wczesne popołudnia urokliwie zachęcają do wędrówek. Noce w lesie jedynie dla wytrawnych z nas. Las późną jesienią to idealne miejsce, aby usłyszeć własne myśli. Listopad też niesie optymizm.
