W maju na wodzie i w górach

Wolisz usiąść nad zalewem z książką, czy obejść go wokół? A może na łódce na stawie i tylko patrzeć w niebo? Może jednak rowerem nad rzekę albo przysiąść na pomoście nad jeziorem? Może wolisz potoki i leśne źródełka? A może zdecydowanie tylko górzystą przestrzeń?

Data publikacji: 16/05/2022

Na cokolwiek zwrócą Twoje oczy uwagę w tym cudnym maju - odurzysz się widokiem.


WODA

  • Oczerety, czyli sitowia jeziorne - zielenią się już pasami.
  • Zakorzenione pod wodą na głębokość 2 m rośliny przybrzeżne unoszą na tafli swoje górne pędy i liście.
  • Rośnie i zieleni się wszystko - trzcina pospolita, pałka wodna, tatarak, czy skrzyp bagienny.
  • Pojawiają się niepozorne kłoski turzyc.
  • Pod koniec maja zaroi się od barwnych kwiatów - żółtych kosaćców błotnych, jaskrów, tojeści bukietowych i niebieskich niezapominajek.
  • Na powierzchni wody unoszą się drobne białe kwiatki jaskrów wodnych i duże kiście okrężnicy bagiennej.
  • Na wiejskich rowach i stawach widoczny jest już zielony kożuch rzęsy drobnej.
  • Rzadką roślinność nadmorską uzupełniają największe trawy wydmowe - wydmuchrzyca piaskowa i turzyca piaskowa.
  • Ożywia się świat bezkręgowców z owadami, mięczakami i pijawkami na czele.
  • U ryb nadal trwa okres tarła i składania ikry.
  • Wody zasila coraz więcej płazów, pojawiają się małe kijanki z marcowych godów.
  • W ciepłe wieczory daje się słychać charakterystyczne wiosenne rechotanie żab.
  • Ptactwo wodne przeżywa okres lęgowy.
  • Następują ostatnie przyloty, budowanie gniazd i składanie jaj.
  • Na rzecznych rozlewiskach rozwijają się jednocześnie liście, jak i kotki wierzby pięciopręcikowej.
  • W wodach stojących i wolno płynących widzimy kwitnące grążele żółte z połyskującymi, sercowatojajowatymi liśćmi.
  • W oddaleniu od brzegów stawów lub jezior kwitną kosaćce żółte, przy błotnistych brzegach okrężnice bagienne, w stawach w zacisznych zakolach z kolei osoki aloesowate z kolczastymi liśćmi ułożonymi w różyczkę.
  • Nad morzem właśnie w maju zakwita niebieskozielona wydmuchrzyca piaskowa.
  • Tarło i składanie ikry kontynuuje boleń, jaź, świnka, śliz, koza, sandacz i ciernik.
  • Kończy swoje tarło jazgarz, a zaczyna kleń, którego samice na kamienistym podłożu składają 35-200 tys. ziaren ikry.
  • Stada cert składają swoją ikrę w rzece, na podłożu żwirowatym, o silnym prądzie.
  • Rozpoczyna się tarło karpia, karasia, leszcza, brzany, uklei, płoci, wzdręgi i suma.
  • Maj to okres szczególnej ochrony naturalnych tarlisk i ochrony ryb w wodach otwartych.
  • Ropuchy zielone składają skrzek, gody rozpoczyna kumak nizinny, w mniejszych stawach - rzekotki drzewne i żaby wodne.
  • Na maj przypada też okres godów traszki grzebieniastej i zwyczajnej.
  • Pojawiają się kijanki żaby trawnej i moczarowej, i dalej - ropuchy zwyczajnej.
  • W majowe i ciepłe noce słychać piękny śpiew rokitniczki, która składa 5-6 brudno białych w plamki jaj.
  • Śpiewa również od rana do nocy trzciniak i jego mniejsza wersja - trzcinniczek.
  • Na koniec maja samica błotniaka złoży 4-5 białych jaj, samica bączka 4-7.
  • Przyleciała już jaskółka brzegówka, która w wygrzebanej przez siebie norze piasku, założy gniazdo z 5-6 białymi jajami.
  • Jaja złożą też samice brodźca piskliwego, rybitwy czarnej, cyraneczki i perkoza dwuczuba.
  • Z końcem maja odlecą czajki.
  • Narodzą się małe wydrzątka.


GÓRY

  • W lasach liściastych dolnego regla i krainy uprawy kwitnie żywiec cebulowy.
  • W zaroślach i lasach cienistych, szczególnie w Sudetach Wschodnich i Karpatach Zachodnich - rzeżucha trójlistkowa.
  • W reglach, kosówce i piętrze hal Skalnego Podhala kwitnie w mocno żółtym kolorze fiołek dwukwiatowy.
  • Przez wszystkie piętra, aż po szczyty Tatr i Karpat Zachodnich zakwita jaślinek, czyli urdzik karpacki - liliowy dzwoneczek.
  • W lasach bukowych zakwitają przetaczniki górskie i żywokosty sercowate.
  • Przy źródliskach i w wilgotnych załomach skalnych zakwita tłustosz alpejski - owadożerna roślina, wydzielająca śluzowatą wydzielinę na liściu w momencie, kiedy siada na nim owad.
  • Przy gwałtownych ruchach siedzącego owada brzegi liścia wraz z ofiarą zaginają się do wewnątrz.
  • Strawienie następuje zwykle do 3 dni - dalej liść się otwiera, a chitynowe szczątki owada unoszone są przez wiatr.
  • Na skałkach wapiennych zakwita złocista pierwiosnka łyszczak i goryczka krótkołodygowa.
  • W Sudetach i Karpatach oraz na przylegającym niżu kwitnie gęsiówka Hallera, ścieląc białym kobiercem górskie łąki.
  • Masowo kwitną przywrotniki z głęboko powcinanymi nerkowatymi liśćmi.
  • Na łąkach górskich kwitną bladofioletowo-różowe storczyce kuliste - odmiana storczyków i gołek białawy - storczyk o białawych lub żółtawo białych kwiatach.
  • Na śródleśnych polanach kwitnie wonny podkolan biały, w cienistych lasach listera sercowata i jajowata, na pograniczu regla i kosówki - brzoza karpacka, krzew lub niskie drzewo, o ciemnej korze i odwrotnie jajowatych liściach.
  • W czystych zbiornikach wodnych odbywają się gody traszki karpackiej i górskiej.
  • Samiczki pliszki i pluszcza składają 4-6 jaj, siwerniaka 4-7.
  • Seledynowe jaja składa samiczka płochacza halnego w liczbie 4-5, a jaja białe - dzięcioła trójpalczastego 3-4 i sowy uralskiej - 2-4.
  • Rodzą się młode żbiki - podobne do kota, o długości 70 cm bez ogona, wagi 4-8 kg.
  • Sam ogon mierzy do 40 cm.

Nawet nie wiesz, jak szybko zaczniesz zauważać w przyrodzie to, o czym czytasz.