W przedwiośniu na wodzie i w górach

Jeśli nad pobliskie jeziora albo nad Bałtyk jest naprawdę rzut beretem - piesze wędrówki w takich okolicznościach przyrody, przy wytężonym wzroku i chłonnym umyśle - powinny być zdecydowanie częściej zaliczane w poczet przyjemnie spędzanego czasu.

WODA

• Świat roślin wodnych i nadwodnych zacznie żyć na nowo z ociąganiem.
• Nadwodne szuwary z obeschniętymi jesienią i zimą sztywnymi liśćmi utrzymają się na przedwiośniu.
• Na podtopionych łąkach nad wodą albo po rowach i brzegach strumieni nadejście wiosny wskażą jedynie złocące się kaczeńce.
• Nawet jeśli woda rozmarznie, roślin nie będzie jeszcze widać.
• Kiedy okresy ciepła będą trwać w marcu przez dłuższy czas, życie bezkręgowców wodnych nabierze rozpędu.
• Im mniejszy zbiornik wodny, tym żwawszy i liczniejszy świat wodnych owadów, mięczaków i innych zwierząt bezkręgowych.
• Wędrówki na tarliska rozpocznie już spora grupa ryb.
• Szereg gatunków już w marcu odbędzie tarło.
• W wodach pojawią się pierwsze płazy, które na koniec miesiąca rozpoczną już okres godowy.
• Szuwary nadwodne zaczną tętnić rwetesem powracających wodnych i błotnych ptaków.
• Na krzewach wierzb nad wodami z początku dostrzeżemy najpierw kwiaty.
• Ukażą się naszym oczom bazie, zacznie kwitnąć witwa.
• W upływającym marcu odbywać się będzie tarło pstrąga tęczowego, szczupaka i głowacza.
• Zacznie się okres tarła okonia i jazgarza.
• Ikra złożona zostanie w przezroczystych taśmach śluzu na dnie wodnych zagłębień, na wodnych roślinach lub kamieniach.
• Wędkarze rozpoczną okres łowienia brzan, jazi i płoci.
• W drugiej połowie miesiąca zbudzi się z zimowego snu żaba trawna, aby bez zwłoki rozpocząć gody, które trwać będą nieprzerwanie mimo spadków temperatury.
• Parzące się żaby, nawet przy chłodzie albo też prószącym śniegu z deszczem nie okażą się wcale wyjątkowym widokiem.
• Przy powierzchni wody w wielkiej porcji galaretowatego śluzu złożony zostanie skrzek, z którego przeświecać będą jaja.
• Zbudzi się żaba moczarowa, której samce w czasie godów zabarwią się na niebieskawo.
• Ożywią się zimorodki, jedne z naszych najpiękniejszych ptaków, o niebieskim grzbiecie, jasnobrązowym spodzie, dużej głowie i małych czerwonych nóżkach.
• Ich zabawne zaloty przeplatać się będą z budową gniazd.
• Powróci kania czarna, błotniak stawowy i czaple.
• Czaple siwą od bociana będzie łatwo odróżnić w locie.
• Zgina ona szyję, a na grzbiet zarzuca głowę.
• Kolonie gnieżdżących się czapli są objęte ochroną, poza koloniami tępione z uwagi na szkody wyrządzane w gospodarce rybnej.
• Zaraz po roztopach powróci czajka, podobna wielkością do gołębia, z charakterystycznym czubem na głowie.
• Na koniec miesiąca przyleci mewa śmieszka, obserwowana licznie na niżu w pobliżu wód, szczególnie jednak na Pojezierzu i w miastach nadmorskich.
• Wraz z końcem marca samica gęsi gęgawy złoży 5-6 jaj o czysto białym zabarwieniu, które wysiadywać będzie samotnie nawet przez 29 dni.
• Na wody powrócą kaczki krzyżówki, trzymające się parami.
• Przylecą cyranki i cyraneczki, znacznie mniejsze od krzyżówek.
• Kormoran czarny założy gniazdo na wysokich drzewach w pobliżu wód, aby z łatwością i zręcznością mógł łowić mierzące aż 75 cm węgorze.

GÓRY

• Wiosna w górach rozpocznie się zdecydowanie później, ale po prostu - nagle.
• Kiedy halny stopi już pokrywę śnieżną, a resztki śniegu spłucze wiosenny deszcz, do życia zbudzi się roślinność.
• Niemalże w oczach zakwitną paczki na drzewach i kwiatach, a pędy wczesnowiosennych bylin wysuną się spod nagiej ziemi.
• Rozwiną się wiotkie bazie na drzewach olszy i połyskujące kotki wierzb.
• Na tle zrudziałej trawy na podgórskich łąkach łany liliowych krokusów odbiorą nam mowę.
• I chociaż świat zwierząt pogrążony będzie jeszcze całkowicie w śnie zimowym, to jednak do wybudzenia pozostanie bliżej niż dalej.
• Z roślin zielnych w niższych piętrach gór już w marcu zakwitnie wawrzynek wilczełyko, pierwiosnka wyniosła, śnieżyczka przebiśnieg, śnieżyca wiosenna, czy śledziennica skrętolistna.
• Tatry i Podhale zdominuje lepiężnik biały, a pół dziko występujący w Polsce szafran spiski - hale i pastwiska przywołanych Tatr, Beskidu Zachodniego i Babiej Góry.
• Samica orła przedniego, największego z naszych orłów - o rozpiętości skrzydeł 230 cm - właśnie w przedwiośniu złoży od 1 do 3 białych jaj w rdzawe albo fioletowe plamy.
• Jego nieliczne gniazda w Karpatach i na Mazurach uwite zostaną na skałach lub starych drzewach.
• Na sam koniec marca przyleci z południa pliszka górska, która w całym paśmie Karpat, w Sudetach i Górach Świętokrzyskich założy swoje gniazda w szczelinach skał, pod korzeniami drzew, pod mostami - ale zawsze w pobliżu wody.

Wycieczki górskie to nie lada wyzwanie, zwłaszcza, kiedy pogoda zmienia się dynamicznie. Warto jednak z bliska spojrzeć na budzącą się do kolejnego rozkwitu porę roku, bo 'nowe' jest zawsze pełne nadziei i piękna.