Świnki morskie hoduje się w parach lub w haremach. Młode samice powinno się umieszczać razem z samcem dopiero, gdy osiągną wiek około 4-5 miesięcy, natomiast po raz pierwszy powinny zajść w ciążę przed upływem 6-8 miesiąca życia, ponieważ po tym okresie kości miednicy zrastają się, co może utrudnić akcję porodową. Samce powinny być dopuszczone do kopulacji tak szybko, jak to możliwe, najlepiej zaraz po ukończeniu 4 miesiąca życia. Przesunięcie tego momentu powyżej pierwszego roku życia może doprowadzić do spadku libido, a nawet niepłodności.
Świnki morskie są zwierzętami poliestralnymi. Ruja pojawia się co 10-18 dni i trwa 24-48 godzin, przy czym samica akceptuje samca przez okres 6-11 godzin. Owulacja jest spontaniczna i występuje około 6 godzin od rozpoczęcia objawów rujowych. Manifestują się one obrzmieniem zewnętrznych narządów płciowych, obskakiwaniem innych samic oraz odruchem tolerancji – uginanie grzbietu podczas głaskania. Dzień przed wystąpieniem rui błona dziewicza ulega samoistnej perforacji, co umożliwia kopulację.
Rytuał godowy jest krótki. Samiec chrząkając i kołysząc tylną częścią ciała, obchodzi kilkakrotnie samicę wokół, która reaguje na zaloty wyłącznie w czasie rui. Tuż po kopulacji w pochwie wytwarza się czop z nasienia, który wypada po około 48 godzinach. Ponownie pojawia się błona dziewicza zasłaniająca światło pochwy do momentu porodu. Po upływie 6-48 godzin od porodu pojawia się kolejna ruja. Należy odseparować samicę od samca, ponieważ ponowna ciąża wpływa niekorzystnie na odchów miotu.
W zależności od miotu ciąża u świnek morskich trwa 59-74 dni. Liczebność miotu jest cechą dziedziczną. Młode samice mają zwykle mniej liczne potomstwo niż starsze.
Najważniejsze parametry związane z rozrodem to:
- dojrzałość płciowa samicy 6 tygodni,
- dojrzałość płciowa samca 9-10 tygodni,
- wiek rozrodczy samicy 2-3 miesiące,
- wiek rozrodczy samca 3-4 miesiące,
- długość cyklu rujowego 15-17 dni,
- długość rui 1-16 godzin, średnio 8 godzin w obecności samca,
- długość ciąży 59-74 dni,
- liczba młodych w miocie 1-6,
- okres rozrodczy samic 4-5 lat, rodzi średnio 4-5 miotów w życiu,
- okres rozrodczy samców 5 lat lub dłużej,
- moment odsadzenia 3 tydzień.
Zaburzenia w rozrodzie są związane z nieprawidłową opieką i żywieniem. Samice świnek doskonale zajmują się i opiekują młodymi. Ciążę u samicy można stwierdzić za pomocą delikatnego omacywania jamy brzusznej w 4-5 tygodniu od kopulacji. W tym czasie bezpieczniejszą metodą jest zastosowanie badania USG.
Świnki morskie nie przygotowują gniazda tuż przed porodem tak jak inne gryzonie, dlatego ustalenie terminu porodu jest trudne do określenia. W miarę zbliżania się terminu porodu w organizmie wzrasta poziom relaksyny, która powoduje rozluźnienie spojenia kości łonowych miednicy (rozszerza się nawet do szerokości 2,5-3 cm). Od momentu rozpoczęcia akcji porodowej do jej zakończenia mija zazwyczaj 30 minut z krótkimi przerwami odpoczynku trwającymi do 5 minut między urodzeniem się poszczególnych noworodków. Po urodzeniu się wszystkich płodów samica dokładnie je wylizuje i oczyszcza oraz zjada błony płodowe.
W czasie okresu okołoporodowego należy ograniczyć do minimum stres u rodzącej samicy. W czasie ciąży i laktacji nie należy również zapominać o suplementacji witaminy C w karmie samicy.
Zatrucie ciążowe
Intoksykacja w czasie ciąży występuje zazwyczaj w okresie 4 tygodni (2 tyg. przed i 2 tyg. po porodzie). Zespół ten występuje w przypadku, gdy znaczne zapotrzebowania na energię na rozwój płodów oraz laktację przekracza podaż energii w karmie świnki morskiej. Świnka metabolizuje własną tkankę tłuszczową oraz białka, co prowadzi do produkcji ketonów w jej organizmie. Sytuacja ta doprowadza w ciągu 3-5 dni do stopniowego pogorszenia stanu zdrowia oraz szybkiego zejścia. Główne objawy to: obfite ślinienie, osłabienie, senność, brak apetytu, brak koordynacji ruchu, duszność, ketonuria, białkomocz, hipoglikemia, hiperlipemia, hiperkaliemia i kwaśny odczyn moczu. Wczesne podanie glukozy lub glikolu propylenowego umożliwia powrót do zdrowia. Jeśli u świnki rozwiną się objawy wstrząsu należy aplikować kortykosteroidy krótko działające. Toksemiczne świnki padają jednak często na skutek ostrego stanu zapalnego jelit wywołanego stresem oraz wygłodzeniem z powodu braku apetytu.
Czynniki predysponujące do rozwoju zatrucia ciążowego u świnek obejmują otyłość, głodzenie zwierząt, gwałtowne zmiany diety oraz nieodpowiednie warunki hodowlane i środowiskowe, brak ruchu, przeładowanie macicy licznymi płodami oraz stres cieplny.
Wypadanie włosów w czasie ciąży
Źle odżywiane świnki są podatne na rozwój rozproszonych, nie swędzących wyłysień skóry na plecach w okolicy ogonowej oraz na bocznych powierzchniach ud. Wyłysienia te zanikają ostatecznie, gdy świnka zakończy opiekę nad młodymi. Zapobiec tej przypadłości pomoże poprawa żywienia ciężarnej, cechująca się wzrostem poziomu składników odżywczych oraz zapewnieniem odpowiedniej podaży witaminy C.
Zapłodnienie dodatkowe
Ciężarna świnka morska może nosić w macicy płody wywodzące się z kryć z odrębnych cykli rujowych. Świnka morska może nosić w macicy jednocześnie dwa różne mioty dzięki dwóm samodzielnym rogom macicy. Dwa mioty rodzą się w odstępie 35 dni od siebie. Hodowcy nie powinni dopuszczać do takiej sytuacji ze względu na stres samic związany z przedłużoną ciążą oraz laktacją i karmieniem młodych.
Ciąża urojona
Rzadkie schorzenie u świnek morskich trwa od 15 do 17 dni, w czasie którego samica wykazuje laktację przez 1-2 tygodnie. Należy wówczas pamiętać o higienie oraz czystości stanowisk świnek w celu zapobiegania ewentualnym stanom zapalnym gruczołów sutkowych. Wyeliminowanie z diety świeżej zieleniny pozwala skutecznie zmniejszyć nadmierną produkcję wydzieliny gruczołów sutkowych.
Ciężki poród
Jest to najczęściej spotykany problem w rozrodzie świnek morskich. Przyczyną tego stanu jest niedostateczne rozluźnienie się spojenia kości łonowych miednicy, otyłość, rodzenie przez samicę pierwszego miotu, atonia, bezwład macicy oraz niska liczba płodów.
Objawami informującymi o istnieniu ciężkiego porodu są nieskuteczne parcia, skurcze i bóle porodowe oraz widoczny dyskomfort rodzącej, o czym świadczy wokalizacja i obgryzanie boków ciała, niepokój, depresja oraz od czasu do czasu krwawy lub zielony wypływ z pochwy. Można zastosować oksytocynę w dawce 0,2-0,3 j.m./kg. Jeśli widoczny jest brak rezultatu w postaci postępu akcji porodowej, należy rozważyć przeprowadzenie cesarskiego cięcia u samicy. W niektórych przypadkach może być udzielana pomoc manualna, jeśli płód znajduje się w kanale rodnym. Jeśli płód jest wydobywany dłońmi, należy szybko usunąć błony płodowe znajdujące się na pyszczku płodu, aby zapobiec uduszeniu się noworodka.
Śmiertelność płodowo-neonatalna
U świnek morskich dość często występuje resorpcja płodów spowodowana przez stresogenne sytuacje oraz nieodpowiednie warunki środowiskowe w miejscu bytowania zwierząt. Ciężarne samice nie są w stanie utrzymać ciąży, jeśli są zarażone roztoczami, a jednocześnie nieadekwatnie odżywiane. W takich przypadkach bardzo często dochodzi do resorpcji płodów. Poronienia u świnek mogą występować w wyniku ogólnoustrojowego zakażenia bakteryjnego spowodowanego, np. przez Bordetella, Streptococcus spp. i Salmonella, wychłodzenia organizmu oraz zagęszczenia samic w hodowli.
Rodzenie martwych płodów może być również spowodowane przez śmiercionośną kombinację genów, np. w wyniku kojarzenia dwóch osobników o umaszczeniu dereszowatym.
Mastitis
Mokre, zabrudzone, szorstkie, drażniące obudowy oraz wykładziny klatek lub pomieszczeń, w których przebywają karmiące świnki, zranienia sutków podczas ssania przez młode, zbyt wczesne odsadzenie noworodków, padnięcia potomstwa bezpośrednio po porodzie mogą predysponować do zakażeń gruczołów sutkowych. W proces zapalny zaangażowane i uwikłane są zazwyczaj bakterie, takie jak Pasteurella, Klebsiella, E.coli, Staphylococcus, Streptococcus, Pseudomonas spp. Objęte zakażeniem pakiety gruczołu sutkowego mogą być albo zaczerwienione, obrzękłe, bolesne i ciepłe, albo sine i zimne. Leczenie takich stanów powinno być przeprowadzone bardzo szybko i w odpowiedni sposób, ponieważ infekcja może uogólnić się na cały organizm, szybko doprowadzając do śmierci zarówno matki, jak i młodych. Leczenie obejmuje stosowanie antybiotyków o szerokim zakresie działania, ciepłe kompresy na gruczoły sutkowe, odsadzenie młodych od matki oraz żywienie zastępcze. Jeśli zapalenie przechodzi w stan martwiczy, konieczne jest chirurgiczne usunięcie zmienionych tkanek.