Robotnice - najliczniejsze i najmniejsze.
Długość ciała: 14-15 mm
Masa ciała: 100 mg
W sezonie letnim żyje przeciętnie: 5-8 tygodni
W sezonie zimowym: nawet do 8 miesięcy
Wykonywane czynności:
- praca we wnętrzu ula,
- wychowanie potomstwa,
- przynoszenie pokarmu.
Porozumiewanie pszczół między sobą na temat obfitości i odległości pokarmu określa się mianem tańca werbunkowego. Może być on wywijany, okrężny albo sierpowy, czyli forma pośrednia między wywijaniem a okrążaniem.
Schemat czynności wykonywanych przez pszczołę robotnicę w dniach:
- przez pierwsze 2-3 dni młoda pszczoła czyści komórki plastrów;
- od 6. dnia opiekuje się i karmi młodszym oraz starszym czerwem;
- ok. 10. dnia opuszcza ul, aby odbyć swój pierwszy lot orientacyjny i oczyszczający jelito z mas kałowych;
- w wieku 10-13 dni po powrocie do ula zaczyna produkować wosk, buduje plastry, czyści ul, przetwarza na miód przynoszony do ula nektar, ubija i konserwuje pyłek kwiatowy przynoszony do ula przez robotnice-zbieraczki, wentyluje gniazdo w czasie upałów;
- pod koniec 3. tygodnia staje się strażniczką pilnującą dostępu do ula, następnie zbieraczką przynoszącą do ula nektar, pyłek, wodę i surowiec do wytwarzania propolisu.
Pszczoła ulowa: od 1. do 20. dnia życia
Pszczoła lotna: od 21. dnia życia
